Kansas

Kansas
Bandera de Kansas (es)
Alministración
País	Estaos Xuníos d'América
ISO 3166-2	US-KS
Tipu d'entidá	Estaos d'Estaos Xuníos
Capital	Topeka
Gobernadora de Kansas	Laura Kelly
Nome llocal	State of Kansas (en)
Llingües oficiales	inglés
División	ver condáu d'Allen, condáu d'Anderson, condáu d'Atchison, condáu de Barber, condáu de Barton, condáu de Bourbon, condáu de Brown, condáu de Butler, condáu de Chase, condáu de Chautauqua, condáu de Cherokee, condáu de Cheyenne, condáu de Clark, condáu de Clay, condáu de Cloud, condáu de Coffey, condáu de Comanche, condáu de Cowley, condáu de Crawford, condáu de Decatur, condáu de Dickinson, condáu de Doniphan, condáu de Douglas, condáu d'Edwards, condáu d'Elk, condáu d'Ellis, condáu d'Ellsworth, condáu de Finney, condáu de Ford, condáu de Franklin, condáu de Geary, condáu de Gove, condáu de Graham, condáu de Grant, condáu de Gray, condáu de Greeley, condáu de Greenwood, condáu de Hamilton, condáu de Harper, condáu de Harvey, condáu de Haskell, condáu de Hodgeman, condáu de Jackson, condáu de Jefferson, condáu de Jewell, condáu de Johnson, condáu de Kearny, condáu de Kingman, condáu de Kiowa, condáu de Labette, condáu de Lane, condáu de Leavenworth, condáu de Lincoln, condáu de Linn, condáu de Logan, condáu de Lyon, condáu de Marion, condáu de Marshall, condáu de McPherson, condáu de Meade, condáu de Miami, condáu de Mitchell, condáu de Montgomery, condáu de Morris, condáu de Morton, condáu de Nemaha, condáu de Neosho, condáu de Ness, condáu de Norton, condáu d'Osage, condáu d'Osborne, condáu d'Ottawa, condáu de Pawnee, condáu de Phillips, condáu de Pottawatomie, condáu de Pratt, condáu de Rawlins, condáu de Reno, condáu de Republic, condáu de Rice, condáu de Riley, condáu de Rooks, condáu de Rush, condáu de Russell, condáu de Saline, condáu de Scott, condáu de Sedgwick, condáu de Seward, condáu de Shawnee, condáu de Sheridan, condáu de Sherman, condáu de Smith, condáu de Stafford, condáu de Stanton, condáu de Stevens, condáu de Sumner, condáu de Thomas, condáu de Trego, condáu de Wabaunsee, condáu de Wallace, condáu de Washington, condáu de Wichita, condáu de Wilson, condáu de Woodson y condáu de Wyandotte
Xeografía
Coordenaes	38°30′N 98°00′W / 38.5°N 98°O / 38.5; -98
Superficie	213100 km²
Llenda con	Oklahoma, Colorado, Nebraska y Missouri
Puntu más altu	Mount Sunflower (es)
Puntu más baxu	Ríu Verdigris
Altitú media	600 m
Demografía
Población	2 937 880 hab. (1r abril 2020)
Densidá	13,79 hab/km²
Viviendes	1 141 985 (31 avientu 2020)
Más información
Estaya horaria	Hora Estándar Central, UTC−06:00 y América/Chicago
Fundación	29 xineru 1861
kansas.gov

Kansas ye un de los 50 estaos de los Estaos Xuníos, asitiáu na rexón del Mediu Oeste.^[1] Ye un estáu interior, ensin llende marítima, y llenda al norte con Nebraska, al sur con Oklahoma, al este con Missouri y al oeste con Colorado. La so capital ye Topeka, y la so mayor ciudá Wichita. L'estáu recibe'l so nome del ríu Kansas, que foi nomáu asina polos nativos americanos de la tribu Kansa, que vivíen nes sos orielles.^[2][3][4] El nome Kansa interprétase davezu col significáu de "la xente del vientu del sur", magar qu'esti nun fora, probablemente, el significáu orixinal del términu^[5][6] El territoriu del actual estáu de Kansas foi ocupáu, demientres miles d'años, por delles tribus de nativos americanos: los de la fastera oriental del estáu avezaben a vivir n'aldees asitiaes nes vegues de los ríos, mentantu que los de la occidental yeren seminómades, y vivíen de la caza del bisonte.

El primer asentamientu de población d'orixe européu tuvo llugar en 1827, en Fort Leavenworth. El ritmu d'asentamientu medró na década del 1850, en mediu del discutiniu políticu sobre la esclavitú. Nesti contestu, cuando'l gobiernu federal permitió oficialmente l'asentamientu de la población nesti territoriu en 1854, tres de la promulgación de la Llei de Kansas-Nebraska, aportaron a Kansas al tiempu colonos abolicionistes procedentes de Nueva Inglaterra (los Free-Staters, defensores d'un estáu ensin esclavitú) y colonos proesclavistes del vecín Missouri. Los choques ente los dos grupos, que causaron más de 200 muertos y semaron el caos nel territoriu, son conocíos en conxuntu col nome de Bleeding Kansas, un periodu (1854-1859) que finó cola victoria de los abolicionistes, de forma que'l 29 de xineru de 1861^[7][8] Kansas incorporóse a la Xunión como un "estáu llibre" (d'ehí el nomatu del estáu, The Free State).

Kansas yera, en 2015, ún de los estaos con mayor productividá agrícola del país, con bayura de cultivos, ente los que predominen el trigu, el maíz, el sorgu y la soya.^[9] L'estáu, colos sos 213.100 km² d'estensión, ye'l 15ᵘ mayor del país, y la so población, de 2.940.865 habitantes (según el censu de 2020^[10]), faen d'elli'l 34ᵘ más pobláu. El xentiliciu de los habitantes del estáu ye kansans. El puntu más altu del estáu, con 1.231 m d'altor, ye'l monte Sunflower.^[11]

1. ↑ «Current Lists of Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas and Delineations».
2. ↑ «Kansas Historical Quarterly—A Review of Early Navigation on the Kansas River—Kansas Historical Society». Kshs.org. Consultáu'l August 15, 2012.
3. ↑ «Kansas history page». Consultáu'l April 13, 2019.
4. ↑ The Encyclopedia of Kansas (1994) ISBN 0-403-09921-8
5. ↑ Rankin R, "Quapaw". en Native Languages of the Southeastern United States (ed. Heather K. Hardy y Janine Scancarelli), p. 492. Lincoln, University of Nebraska Press, 2005.
6. ↑ Connelley WE, "Indians". A Standard History of Kansas and Kansans, Vol. 1, Cap. 10. 1918.
7. ↑ «Today in History: January 29». Memory.loc.gov. Consultáu'l July 31, 2010.
8. ↑ «Kansas Quick Facts». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-05-11. Consultáu'l December 30, 2010.
9. ↑ «Kansas Agriculture». Archiváu dende l'orixinal, el 2015-09-20. Consultáu'l September 14, 2015.
10. ↑ «Censu del 2020». Consultáu'l 13 de xineru de 2022.
11. ↑ Mount Sunflower Archiváu 2022-01-13 en Wayback Machine, entrada na web geokansas, de la Universidá de Kansas.