Lidia

Lidia (de 1200 edC a 546 edC)
estáu desapaecíu
Alministración
Capital	Sardes (es)
Llingües oficiales	lidio (es)
Relixón oficial	politeísmu
Xeografía
Coordenaes	40°N 30°E / 40°N 30°E / 40; 30
Economía
Moneda	estatero (es)

Lidia^[1] o reinu de Lidia foi una rexón histórica asitiada nel oeste de la península d'Anatolia, no que güei son les provincies turques d'Esmirna y Manisa. Foi reinu ya imperiu dende la cayida del Imperiu hitita hasta la so conquista polos perses, según unes fontes dende'l 1300 e. C.^[2][3] y, según otres, dende'l 718^[4] hasta'l 546 e. C.^[5]

Destacó como potencia comercial,^[6] y foi, amás, conocida pola so riqueza en oru, proveniente del ríu Pactolo y de les mines del monte Tmolo.^[7] Anguaño créese que la so riqueza provenía más de la fertilidá de los sos campos,^[4] o bien de la so superioridá comercial al respeutive de los griegos.^[8]

Foi'l primer llugar onde s'acuñó moneda, antes inclusive qu'en China o India. Eses primeres monedes daten del reináu de Giges, na segunda metá del sieglu VII e.C., escontra'l 620 e.C.,^[9] ya inclusive antes, mientres el reináu de Ardis II (652-621 e.C.).^[10] Les conocencies actuales sofitar nos afayos de monedes de electro o oru blanco, que los sos xacimientos principales topar n'Éfesu, na mariña d'Asia Menor.

Por cuenta de la so espansión poles mariñes xonies y a la enorme influencia cultural que los xonios tuvieron sobre los lidios, en ciertos periodos históricos munchos historiadores consideren a Lidia, si nun parte de los pueblos griegos, siquier altamente helenizados. Esta aculturación foi mutua, anque de menor intensidá per parte lidia, de manera que les meyores musicales, comerciales ya inclusive la lliteratura y los xuegos populares lidios fueron adoptaos polos griegos, ente que l'arquiteutura, la relixón y la vistimienta griegues influyeron en Lidia. Sicasí siempres esistieron diferencies ente griegos y lidios, una de les más llamatives foi'l tratu dau a la muyer per parte de los homes, muncho más ecuánime na sociedá lidia.^[11][12] Autores clásicos como Estrabón, reparando más diferencies que semeyances, concluyeron que los lidios nun yeren parte de los pueblos griegos.^[13]

1. ↑ Esti topónimu apaez na traducción al asturianu de los Mapes de l'Associació Bíblica de Catalunya
   Esta fonte emplégase como referencia dende'l puntu de vista llingüísticu.
2. ↑ Los etruscos, J. M. Walker, Edimat Llibros S.A. 2003; páx. 23.
3. ↑ Según inscripciones cuneiformes hitites(n'inglés) Archiváu 2011-08-25 en Wayback Machine.
4. ↑ ^{4,0 4,1} Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes lydians
5. ↑ Problema de la fecha según la Crónica de Nabonido (n'inglés) Archiváu 2013-09-06 en Wayback Machine.
6. ↑ VVAA (1998). Historia de la Grecia antigua, 2008 - 3ª, Salamanca: Universidá de Salamanca, páx. 185.
7. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes livius
8. ↑ Weatherford, Jack; Historia del dineru
9. ↑ Antigües civilizaciones de Mesopotamia, J. M. Walker, Edimat Llibros S.A. 2002; páxina 144 (cronoloxía comparada: añu 700 e. C.)
10. ↑ «Lydia». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-03-06. Consultáu'l 2009.
11. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes cotterell
12. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes muyer
13. ↑ Kimber Buell, Denise (2005). Why This New Race: Ethnic Reasoning in Early Christianity. Universidá de Columbia, páx. 88.