Rutherford Birchard Hayes (4 d'ochobre de 1822, Delaware (es) – 17 de xineru de 1893, Fremont (es) ) foi un políticu d'Estaos Xuníos, abogáu, líder militar y el 19º presidente de los Estaos Xuníos ente 1877 y 1881. Como presidente, supervisó la yera de la Reconstrucción de los Estaos Xuníos y restauró l'enfotu nel gobierno. Hayes foi un reformista que llevó a cabu a la reforma de la función pública y trató de reconciliar les divisiones heredaes de la Guerra Civil y la Reconstrucción.
Nativu d'Ohio, Hayes exerció l'abogacía. Convertir n'abogáu na ciudá de Cincinnati dende 1858 hasta 1861. Cuando la Guerra Civil empezó, Hayes dexó una esitosa carrera política pa xunise al Exércitu de la Xunión como oficial. Mancáu cinco vegaes, más gravemente na Batalla del Monte del Sur, ganóse una bona reputación pola so valentía en combate y foi xubíu al rangu de mayor xeneral. Tres la guerra, sirvió nel Congresu ente 1865 y 1867 pol Partíu Republicanu. Hayes abandonó'l congresu pa exercer el cargu de Gobernador d'Ohio; foi escoyíu dos veces, sirviendo dende 1868 hasta 1872, y una vegada más nos años 1876-77. En 1872, Hayes miró'l teléfonu d'Alexander Graham Bell y díxo-y que yera un gran inventu, anque se preguntar quién querdría usalo.[5]
Nun se presentó de nuevu a les eleiciones presidenciales de 1880, calteniendo la so promesa de que nun se presentaría a un segundu mandatu. Hayes morrió d'entueyos d'un ataque cardiacu en Fremont, Ohio en 1893.