Troya

Sitiu arqueolóxicu de Troya

Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO
Muro de la ciudá de Troya.
Llugar	Turquía
Criterios	Cultural: ii, iii, vi
Referencia	849
Inscripción	1998 (XXII Sesión)
Área	Europa y América del Norte

Troya^[1][2] (en griegu Τροία —Troia—, Ίλιον —Ilión—, o Ίλιος —Ilios— y en turcu Truva)^{[lower-alpha 1]} ye una antigua ciudá anatolia asitiada nel allugamientu güei conocíu como la llomba de Hisarlik (en turcu '[llomba] dotada de fortaleza').^[4] La pallabra Wilusa, según los estudios de Frank Starke^[5] en 1997, de J. David Hawkins^[6] en 1998 y de W. D. Niemeier^[7] en 1999, yera la denominación usada n'hitita pa la ciudá de Troya.

Nella desenvolvióse la mítica guerra de Troya. Esta célebre guerra foi descrita, en parte, na Ilíada, un poema épicu de l'Antigua Grecia atribuyíu a Homero, quien lo compondría, según la mayoría de la crítica, nel sieglu viii e.C. Homero tamién fai referencia a Troya na Odisea. La lleenda foi completada por otros autores griegos y romanos, como Virgilio na Eneida.

La Troya histórica tuvo habitada dende principios del tercer mileniu e. C. Ta asitiada na actual provincia turca de Çanakkale, xunto al estrechu de los Dardanelos, ente los ríos Escamandro (o Janto) y Simois y ocupa una posición estratéxica nel accesu al mar Negru. N'el so redolada atopa la cordal del Día y frente a les sos mariñes acolumbra la cercana islla de Ténedos. Les especiales condiciones del estrechu de los Dardanelos, nel qu'hai una corriente constante dende'l mar de Mármara escontra'l mar Exéu y onde suel soplar un vientu del nordeste mientres la estación de mayu a ochobre, fai suponer que los barcos que na Antigüedá pretendíen travesar l'estrechu teníen d'esperar de cutiu condiciones más favorables mientres llargues temporaes nel puertu de Troya.^[8]

Tres sieglos d'olvidu, les ruines de Troya fueron afayaes nes escavaciones realizaes en 1871 por Heinrich Schliemann, tres unes prospecciones iniciales realizaes a partir de 1863 por Frank Calvert. En 1998, el sitiu arqueolóxicu de Troya foi declaráu Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco,^[9] afirmando que:

Tien una inmensa importancia pal entendimientu de la evolución de la civilización europea nun estáu básicu de les sos primeres etapes. Ye, amás, d'una escepcional importancia cultural pola fonda influencia de la Ilíada de Homero nes artes creatives mientres más de dos milenios.

1. ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: troyanu
2. ↑ Esti topónimu apaez na traducción al asturianu de los Mapes de l'Associació Bíblica de Catalunya
   Esta fonte emplégase como referencia dende'l puntu de vista llingüísticu.
3. ↑ Latacz, 2003, p. 387, n. 5.
4. ↑ Latacz, 2003, p. 387, n. 7.
5. ↑ "Troia im Kontext des historisch-politischen und sprachlichen Umfeldes Kleinasiens im 2. Jahrtausend" na revista Studia Troica,7, 1997, páxs. 447-87.
6. ↑ Páx. 23, fig. 11 de "Tarkasnawa King of Mira: 'Tarkondemos', Bogazköy Sealings and Karabel." Revista AS -Anatolian Studies- Númberu 48, páxs.1-31.
7. ↑ páx. 143 de "Mycenaeans and Hittites in War in Western Asia Minor." En Polemos: Le contexte guerrier en Égée à l'Âge du Bronze, editáu por R. Laffineur, 141-155. Aegaeum 19. Liexa y Austin1999.
8. ↑ Joaquim Latacz. Troya y Homero, páxina 71.
9. ↑ http://whc.unesco.org/archive/repcom98.htm#849 (n'inglés) Acta oficial d'inscripción del sitiu arqueolóxicu de Troya como patrimoniu de la Humanidá.

Error de cita: Esisten etiquetes <ref> pa un grupu llamáu "lower-alpha", pero nun s'alcontró la etiqueta <references group="lower-alpha"/> correspondiente