Maks Vertheymer

Maks Vertheymer
alm. Max Wertheimer‎
Doğum tarixi	15 aprel 1880(1880-04-15)[2][3][…]
Doğum yeri	Praqa, Bohemiya krallığı, Sisleytaniya, Avstriya-Macarıstan[4]
Vəfat tarixi	12 oktyabr 1943(1943-10-12)[2][3][…] (63 yaşında)
Vəfat yeri	Nyu-Raşel[d], Vestçester[d], Nyu-York ştatı, ABŞ[4]
Elm sahəsi	psixologiya[1]
İş yerləri	İohann Volfqanq Göte adına Frankfurt Universiteti, Humboldt adına Berlin Universiteti
Təhsili	Karlov Universiteti[d]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Maks Vertheymer (alm. Max Wertheimer‎ 15 aprel 1880^[2][3][…], Praqa, Sisleytaniya^[4] – 12 oktyabr 1943^[2][3][…], Nyu-Raşel^[d], Nyu-York ştatı^[4]) — yəhudi əsilli Almaniya psixoloqu, geştalt psixologiyanın banilərindən biri .

İki il hüquq təhsili aldıqdan sonra o, fəlsəfə ilə məşğul olmağa qərar verdi. Vürtsburq Universitetində namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir (1904, elmi rəhbəri - Osvald Külpe) . 1910-cu illərdə o, Frankfurt Universitetinin Psixologiya İnstitutunda işləmiş və burada qavrayışla bağlı tədqiqatlarla maraqlanmışdır. İki köməkçisi Volfqanq Köler və Kurt Koffka ilə birlikdə taxistoskopda təqdim olunan təsvirlərin hərəkətinin təsiri ilə bağlı araşdırma apardı, bundan sonra məşhur "Hərəkətin qavranılmasının eksperimental tədqiqatları" məqaləsini dərc etdi (1912). 1916-1925-ci illərdə Berlində yaşayıb işləmiş, sonra professor kimi Frankfurta qayıtmışdır.

1933-cü il martın əvvəlində Vertheymer Almaniyanı tərk etdi və artıq Çexoslovakiyada Alvin Consondan Nyu-Yorkdakı Yeni Sosial Tədqiqatlar Məktəbinə^[5] müəllim kimi dəvət aldı, burada on il ərzində psixologiya kafedrasına rəhbərlik etdi. Sonradan buraya onun tələbəsi Solomon Aş rəhbərlik etmişdi.

Onun nəzəriyyəsinin yeganə nisbətən tam ifadəsi, təxminən iyirmi illik nəşrə hazırlaşdıqdan sonra 1943-cü ildə ölümündən bir neçə həftə əvvəl nəşr etdirdiyi "Məhsuldar düşüncə" kitabıdır.

1. ↑ ^{1 2} Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
2. ↑ ^{1 2 3 4} Max Wertheimer // Encyclopædia Britannica (ing.).
3. ↑ ^{1 2 3 4} Max Wertheimer // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
4. ↑ ^{1 2 3 4} Protagonisti della storia delle scienze della mente (it.).
5. ↑ Krohn C.-D. Intellectuals in Exile: Refugee Scholars and the New School for Social Research. Univ. of Massachusetts Press, 1993. Стр. 66.