Ubuntu

Ubuntu
Yaradıcı	Mark Şattlvort[1]
İstehsalçı	Canonical[1]
Yazılma dili	C++[2], C[2], Unix shell[2], Python
Bazası	Debian[3]
Buraxılış tarixi	20 oktyabr 2004[1]
Son versiya	24.04.1 LTS[4] 24.10[5]
Yenilənmə üsulu	Advanced Packaging Tool[6]
Paketlər menecerləri	Dpkg[7], Advanced Packaging Tool[6]
Dəstəklənən dillər	çoxdilli[d]
Dəstəklənən platformalar	x86_64[d][8], x86[8], ARM[d][8]
İnterfeys	GNOME[9]
Veb-saytı	ubuntu.com
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ubuntu ("insanpərvərlik"^[10], "humanizm"^[11][12]) — Debian əsasında yaranmış, Linux nüvəsini istifadə edən əməliyyat sistemidir. Əsas yaradıcı və sponsor Canonical şirkətidir. Hal-hazırda layihə azad cəmiyyət tərəfindən aktiv inkişaf etdirilir və dəstək edilir. "Ubuntu" sözü zulu dilindən (əsasən Cənubi Afrika Respublikasında geniş yayılmış dil) tərcümədə "insanlıq" anlamını verir. Hazırda sərbəst şəkildə inkişaf etdirilir və dəstəklənir. 2009–2011-ci illərdə Beynəlxalq İnformatika Olimpiadasında (International Olympiad in Informatics, IOI) yarış iştirakçılarının kompüterində Ubuntu əməliyyat sistemi quraşdırılmışdı. Distrubitivin adi yeni veriyası 6 aydan bir çıxır və 18 ay ərzində təhlükəsizlik yenilənmələri ilə dəstək edilir. LTS^[13] versiyası isə 2 ildən bir çıxır və 3 il ərzində dəstək edilir (server veriyası — 5 il).^[14]

Ubuntu server və iş stansiyaları üçün ilkin yığılmış proqram təminatı^[15] ilə təchiz edilir. Ubuntu CD və ya DVD-daşıyıcı istifadə edərək LiveCD^[16] və ya mətn sehrbazı^[17] vasitəsilə masaüstü fərdi kompyuterlərə yazılır. LiveDVD versiyası daha böyük proqram təminatı tutumuna malikdir. Tərkibinə tam lokalizasiyadan tutmuş sistem bərpasına qədər müxtəlif köməkçi proqramlar daxildir.

Əməliyyat sisteminin həmçinin i386, amd64, ARM tipli arxitekturaların da rəsmi dəstəyi mövcuddur. Bundan əlavə 2013-cü ildən ARM və x86 arxitekturasında olan smartfonların xüsusi Ubuntu versiyası yaradılmağa başlanılmışdır.^[18]

1. ↑ ^{1 2 3} http://www.ubuntu.com/about/about-ubuntu.
2. ↑ ^{1 2 3} https://www.openhub.net/p/ubuntu/analyses/latest/languages_summary.
3. ↑ https://web.archive.org/web/20160823232119/http://www.ubuntu.com/about/about-ubuntu.
4. ↑ Ubuntu 24.04.1 LTS released. 2024.
5. ↑ Oracular Oriole Release Notes.
6. ↑ ^{1 2} https://wiki.ubuntuusers.de/APT/.
7. ↑ https://wiki.ubuntuusers.de/dpkg/.
8. ↑ ^{1 2 3} https://ubuntu.com/community#download.
9. ↑ https://help.ubuntu.com/lts/ubuntu-help/index.html.
10. ↑ About the Name ^{[ölü keçid]}
11. ↑ Mandela, Nelson. "The Ubuntu Experience (Nelson Mandela Interview)" (Motion picture). 2006-01-11. 2021-11-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-11-08.
12. ↑ About Ubuntu Arxivləşdirilib 2012-10-15 at the Wayback Machine.
13. ↑ ing. Long Term Support ingilis dilindən — "uzun müddət ərzində dəstək"
14. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2010-04-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-11-08.
15. ↑ "Ubuntu packages" (ingilis). 2011-08-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 dekabr 2007.
16. ↑ "Desktop" versiyası.
17. ↑ "Alternate" versiyası
18. ↑ Божинов, Анжел. "Canonical выпускает Ubuntu Mobile" (rus). OSZone. 2013-01-02. 2013-01-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-01-02. Компания Canonical, известная по разработке операционной системы Ubuntu, сегодня официально заявила о своём твёрдом намерении выйти на рынок смартфонов и планшетов с помощью новой мобильной системы Ubuntu