Mga pagsaladawan nin glukosa: prodyeksyong Haworth, prodyeksyong Fischer, sagkod an bola asin istik na modelo |
An glukosa (Ingles: glucose) iyo sarong simpleng asukar na may molekular na pormula na C6H12O6. An glukosa an pinakaabundanteng monosakarido (monosaccharide),[1] na iyo sarong subkategorya nin carbohydrates. Ini iyo pangenot na nahihimo nin mga tinanom asin kadaklan nin algae sa potosintesis gikan sa tubig asin karbon dioksido, gamit an enerhiya hale sa saldang, kun sain ini iyo ginagamit sa paggibo nin cellulose sa mga selulang harigi (cell wall), na iyo an pinakaabundanteng carbohydrate.[2]
Sa enerhiyang metabolismo, an glukosa an pinakaimportanteng gunuan nin enerhiya kan gabos na mga organismo. An glukosa para sa metabolismo iyo pig-iipon bilang sarong polimero, sa mga tinanom bilang starch asin amylopectin, sagkod sa mga hayop bilang glikoheno (glycogen). An glukosa minaikot sa dugo nin mga hayop bilang dugong asukar. An natural na porma nin glukosa iyo d-glucose, mientras an l-glucose iyo sintetikong nagigibo sa komparatibong sadit na bilang sagkod sa kadikit na importansya.
An glukosa iyo sarong monosakarido na pigbibilog nin anom na karbon na atomo asin sarong aldehyde na grupo, kaya ini iyo sarong aldohexose. An molekulang glukosa pwedeng yayaon sa sarong bukas na kadena (acyclic) pati man bilang sarong singsing (cyclic) na porma. An glukosa iyo natural asin iyo nahihiling sa mga prutas asin iba pang parte nin mga tinanom sa talingkas kaining istado. Sa mga hayop, an glukosa iyo nailuluwas gikan sa pagkagaba nin glikoheno sa prosesong inaapod na glikohenolisiso (glycogenolysis).
An glukosa, bilang intrabenyosong asukar na solusyon, iyo yaon sa World Health Organization's List of Essential Medicines, an pinakaligtas asin pinakaepektibong medisina na kinakaipo sa sarong sistemang pangsalud.[3] Yaon man ini sa listahan bilang kombinasyon sa sodyo klorido (sodium chloride).[3]
An ngarang glucose sa Ingles iyo gikan sa Pranses hale sa taramong Griyego na Lua error in Module:Lang at line 671: attempt to index local 'language_name' (a nil value). ('glukos'), na may boot sabihon na "mahamis", na reperensya sa must, na mahamis, enot na pagpuga nin ubas sa paggibo nin wine.[4][5] An suffix na "-ose" iyo sarong kimikal na pagklasipika, na minasambit nin sarong asukar.
|url-status=
ignored (help)