Kalayo

An kalayo^[1][2] (Ingles: fire) iyo an sarong klase nin pagsulo asin kimikal na reaksyon na kina-iimbweltuhan nin duwa o urog pang klase nin mga kemikal. Kun sain nagkakaigwang reaksyon an mga molekula sa lambang saro na nagigin kawsa nganing makabilog nin dugang na mga kemikal. Parating kulay kahel, mainit asin maaso ini. Bakong sarong klase nin materyal an kalayo: imbes, ini an proseso kan eksotermikong oksidasyon, na kun sain nagtatao nin enerhiya an init asin liwanag.

Nagpupuon an kalayo kapag an panggatong na may sapat na panustos nin oksihena o ibang oksidiser iyo nagkakaigwa nin sapat na init asin namamantinir sa prosesong nagpapaluwas nin enerhiya an init, siring man ang padagos na panustos kan oksihena asin panggatong na may kombustyon. Parating nagpupuon an sarong kalayo sa sarong palito kan posporo o layter na igwang kombustyon huli ta dinisenyo an mga palito kan posporo asin mga layter na may mga materyal na may hababang puntos nin pagkasulo. Nagagadan an kalayo kapag nahali an saro o urog na mga elemento kan init, oksidiser, o panggatong; piggagamit an konsepto na ini sa triangulo kan kalayo. Inaapod na abo an mga natadang dai nasulo na solido.

Pighahatod an sarong dila kan kalayo o laad ang kuryente, mantang ginibong may iono an sarong sadit na parte kan dawa anong kalayo. Namasid ini sa sarong laboratoryo asin siring man sa darakulang mga kasulo o wildfire na nangyayari sa gilid kan mga linya nin kuryente. Kabtang sana kaini an may kinaaraman sa katangian na plasma kaini an kakayahan na maghatod nin kuryunte an sarong laad.

1. ↑ kalayo. Adrados, Jerry Escoto. Daratangan Na Olay. Common Language of the Bikolnon. Other Option Promotions. Tabaco City. 2012. p. 169. ISBN 978-971-95468-0-1
2. ↑ kalayo. Mintz, Malcolm W. Bikol Dictionary. Volume II. Bikol-English Dictionary. Uniprint. Perth, Western Australia. 2004. p. 641. ISBN 0 9580383 5 X