Pluto

An Pluto (simbolo: ^[1] asin ;^[2] menor na planetang designasyon: 134340 Pluto) iyo sarong unanong planeta sa Kuiper belt, sarong singsing kan mga lawas lagpas sa orbit kan Neptuno. Ini an pinakaenot asin pinakadakulang bagay sa Kuiper belt na nadiskobre. Pagkatapos na madiskobre an Pluto kaidtong 1930, pigdeklara ini bilang an ikasiyam na planeta hali sa Saldang. Sa kapinunan kan 1990s, an kamugtakan kaini bilang sarong planeta iyo pigkekwestyon pagkatapos na madiskobre an nagkapirang mga bagay nin may kaparehas na sukol sa Kuiper belt asin an wararak na disko, kabali na an unanong planeta na Eris. Ini iyo nagtaong dalan sa International Astronomical Union (IAU) kaidtong 2006 na pormal na tawan kahulugan an terminong "planeta"—na nagpahali sa Pluto asin liwat na pigklasipika bilang sarong unanong planeta.

An Pluto iyo an ikasiyam na pinakadakul asin ikasampulong pinakamagabat na bistadong bagay na minaikot sa Saldang. Ini an pinakadakulang bistadaong trans-Neptunyanong bagay sa bolyum pero mas dikit an gabat kaysa sa Eris. Arug kan ina pang mga bagay sa Kuiper belt, an Pluto iyo pangenot na pigbibilog nin yelo asin gapo asin iyo relatibong sadit—sarong tig-anom kan masa nin Bulan asin sarong tig-tolo sa bolyum. Ini igwa nin katamtaman na esentriko asin patikong orbit durante kun yaon ini poon sa 30 hasta 49 na astronomikal na yunit o AU (4.4–7.4 bilyon km) hali sa Saldang. Boot sabihon kaini na an Pluto peryodikong minarani sa Saldang kaysa sa Neptuno, pero an pusog na orbital resonance kaini sa Neptuno an nagpapalikay sa kolisyon kan duwang nin. An liwanag hali sa Saldang kaipohan nin 5.5 na oras para maabot an Pluto sa kabilugang distansya kaini (39.5 AU).

1. ↑ JPL/NASA (2015-04-22). "What is a Dwarf Planet?". Jet Propulsion Laboratory. Retrieved 2022-01-19. 
2. ↑ John Lewis, ed. (2004). Physics and chemistry of the solar system (2 ed.). Elsevier. p. 64.