Hominidae

Hominidae

Un orangoutan

Rummatadur filogenetek

Riezad :

Skourrad :

Kevrennad :

Urzhad :

Kerentiad :

D'ar vevoniezh

e tenn ar pennad-mañ.

Hominidae zo ur c'herentiad er rummatadur klasel. Komzet e vez a-wezhioù ivez eus ar marmouzed meur^[1]. E kerentiad an Hominidae e kaver pevar genad : chimpanzeed (Pan), tud (Homo), gorilhed (Gorilla) hag orangoutaned (Pongo).

Cheñchet en deus talvoudegezh ar ger Hominidae — lavaret e vez hominideg a-wezhioù^[2]— meur a wech e-korf an XX^vet kantved. E penn kentañ e rae meneg eus an dud hag ar spesadoù tostañ outañ (bremañ an hominineed). Hiziv an deiz emañ en hominideed : an dud (ar re a-vremañ hag ar re aet da get), ar gorilhed, ar chimpanzeed hag an orangoutaned.

Un niver a c'henadoù aet da get anavezet zo bodet gant an dud e-barzh iskerentiad an Homininae, lod all, gant an orangoutaned en iskerentiad ar Ponginae. Hendad boutin tostañ an Hominidae a oa o vevañ war-dro 14 milion a vloavezhioù zo^[3], pa en em zispartias hendadoù an orangoutaned diouzh re an tri genad all^[4]. Hendadoù kerentiad an Hominidae a oa en em zispartiet dija diouzh re kerentiad an Hylobatidae, 15-20 milion a vloavezhioù 'zo marteze.^[4]^[5]

Gwezenn lignez a ziskouez an *Hominoidae* : an dud (genus *Homo*), chimpanzeed ha bonoboed (genus *Pan*), gorilhed (genus *Gorilla*), orangoutaned (genus *Pongo*), ha gibboned (pevar genad eus kerentiad an *Hylobatidae* : *Hylobates*, *Hoolock*, *Nomascus*, ha *Symphalangus*). An holl anezhe, war-bouez ar gibboned, zo *Hominidae*.

↑ "Marmouz meur" zo un anv boutin kentoc'h evit ur strollad taksonomiezh, ha ne vez ket atav implijjet er memes doare. A-wezhioù e seblant e lez an dud a-gostez ("an dud hag ar marmouzed meur") ha gwezhioù all emañ en o zouez ("an dud hag ar marmouzed meur n'int ket tud").
↑ Bruno Mauguin Adalek ar Big-bang betek hiziv, embannadurioù Apogée, 2006, Treiñ : Ofis ar Brezhoneg, p 48 ; termbret
↑ Andrew Hill & Steven Ward (1988). "Origin of the Hominidae: The Record of African Large Hominoid Evolution Between 14 My and 4 My". Yearbook of Physical Anthropology 31 (59): 49–83. DOI:10.1002/ajpa.1330310505
↑ ^4,0 ha^4,1 Dawkins R (2004) The Ancestor's Tale.
↑ Query: Hominidae/Hylobatidae. Time Tree (2009). Kavet : miz Kµerzu 2010.

[1] "Marmouz meur" zo un anv boutin kentoc'h evit ur strollad taksonomiezh, ha ne vez ket atav implijjet er memes doare. A-wezhioù e seblant e lez an dud a-gostez ("an dud hag ar marmouzed meur") ha gwezhioù all emañ en o zouez ("an dud hag ar marmouzed meur n'int ket tud").

[2] Bruno Mauguin Adalek ar Big-bang betek hiziv, embannadurioù Apogée, 2006, Treiñ : Ofis ar Brezhoneg, p 48 ; termbret

[Hill&Ward1988-3] Andrew Hill & Steven Ward (1988). "Origin of the Hominidae: The Record of African Large Hominoid Evolution Between 14 My and 4 My". Yearbook of Physical Anthropology 31 (59): 49–83. DOI:10.1002/ajpa.1330310505

[dawkins-tale-4] 4,0 ha^4,1 Dawkins R (2004) The Ancestor's Tale.

[5] Query: Hominidae/Hylobatidae. Time Tree (2009). Kavet : miz Kµerzu 2010.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]