Aldosteron | |
---|---|
Općenito | |
Hemijski spoj | Aldosteron |
Druga imena | Aldokorten; Aldokortin; Elektrokortin; Reichstein X; 18-Aldokortikosteron; 18-Oksokortikosteron; 11β,21-Dihidrolsi-3,20-dioksopregn-4-en-18-al IUPAC ime: (8S,9S,10R,11S, 13R,14S,17S)-11- hidroksi-17-(2-hidroksiacetil)-10-metil-3-okso-1,2,6,7,8,9,11,12,14,15,16,17- dodekahidrociklopenta[a]fenantren-13-karbaldehid |
Molekularna formula | C21H28O5 |
CAS registarski broj | 52-39-1 |
InChI | 1/C21H28O5/c1-20-7-6-13(24)8-12(20) 2-3-14-15-4-5-16(18(26)10-22)21(15,11-23)9-17(25) 19(14)20/h8,11,14-17,19,22,25H,2-7,9- 10H2,1H3/t14-,15-,16+,17-,19+,20-,21+/m0/s1 |
Osobine1 | |
1 Gdje god je moguće korištene su SI jedinice. Ako nije drugačije naznačeno, dati podaci vrijede pri standardnim uslovima. |
Aldosteron, glavni mineralokortikoidni hormon, je steroidni hormon kojeg proizvodi zona glomerulosa kore nadbubrežne žlijezde.[1][2] Esencijalan je za čuvanje natrija u bubrezima, pljuvački znojnim žlijezdama i debelom crijevu.[3] Ima centralnu ulogu uhomeostaznoj regulaciji razine krvnog pritiska, natrija (Na+) i kalija (K+) u plazmi. To se ponajprije događa djelovanjem na mineralokortikoidne receptore u distalnim tubulama i sabitnim kanalima bnefrona.[3] Utiče na reapsorpciju natrija i izlučivanje kalija (iz i u tubulske tekućine) bubrega, čime posredno utiče na zadržavanje ili gubitak vode, krvni pritisak i količinu krvi.[4] Kada je disreguliran, aldosteron je patogen i doprinosi razvoju i napredovanju kardiovaskularne i bubrežne bolesti.[5] Aldosteron ima upravo suprotnu funkciju atrijskog natriuretskog hormona koga izlučuje srce.[4]
Aldosteron je dio sistema renin – angiotenzin – aldosteron. Ima poluživot u plazmi ispod 20 minuta.[6] Lijekovi koji ometaju lučenje ili djelovanje aldosterona koriste se kao antihipertenzivi, poput lizinoprila koji snižava krvni pritisak blokirajući angiotenzin-konvertirajući enzim (ACE), što dovodi do smanjenog lučenja aldosterona. Neto učinak ovih lijekova je smanjenje zadržavanja natrija i vode, ali povećano zadržavanja kalija. Drugim riječima, ovi lijekovi podstiču izlučivanje natrija i vode mokraćom, dok blokiraju izlučivanje kalija.
Drugi primjer je spironolakton, dijumtik koji štedi kalij, iz grupe steroidnih spirolaktona, koji ometa receptor aldosterona (između ostalog) što dovodi do snižavanja krvnog pritiska po gore opisanom mehanizmu.
Aldosteron su prvi izolirali Simpson i Tait, 1953.[7]