Erbij

Erbij,  ₆₈Er

Erbij u periodnom sistemu
↓                                                                     ↓                                                             →                                                             →
Hemijski element, Simbol, Atomski broj	Erbij, Er, 68
Serija	Lantanoidi
Grupa, Perioda, Blok	La, 6, f
Izgled	srebrenobijeli metal
Zastupljenost	2,3 · 10-4[1] %
Atomske osobine
Atomska masa	167,26 u
Atomski radijus (izračunat)	175,7 (-) pm
Kovalentni radijus	157 pm
Van der Waalsov radijus	- pm
Elektronska konfiguracija	[Xe] 4f126s2
Broj elektrona u energetskom nivou	2, 8, 18, 30, 8, 2
1. energija ionizacije	589,3 kJ/mol
2. energija ionizacije	1150 kJ/mol
3. energija ionizacije	2194 kJ/mol
Fizikalne osobine
Agregatno stanje	čvrsto
Kristalna struktura	heksagonalna
Gustoća	9045[2] kg/m3
Magnetizam	paramagnetičan (${\displaystyle \chi _{m}}$ = 0,033)[3]
Tačka topljenja	1802 K (1529 °C)
Tačka ključanja	3175[4] K (2900 °C)
Molarni volumen	18,4 · 10-6 m3/mol
Toplota isparavanja	280[4] kJ/mol
Toplota topljenja	19,9 kJ/mol
Brzina zvuka	m/s
Specifična toplota	168 J/(kg · K) kod 300 K
Specifična električna provodljivost	1,16 · 106 S/m
Toplotna provodljivost	15 W/(m · K) kod 300 K
Hemijske osobine
Oksidacioni broj	3
Oksid	?
Elektrodni potencijal	-2,31 V (Er3+ + 3e- → Er)
Elektronegativnost	1,24 (Pauling-skala)
Izotopi
Izo RP t1/2 RA ER (MeV) PR 162Er 0,14 % Stabilan 163Er sin 75 min ε 1,21 163Ho 164Er 1,61 % Stabilan 165Er sin 10,36 h ε 0,376 165Ho 166Er 33,6 % Stabilan 167Er 22,95 % Stabilan 168Er 26,8 % Stabilan 169Er sin 9,4 d β- 0,351 169Tm 170Er 14,9 % Stabilan
Sigurnosno obavještenje
Oznake upozorenja F Lahko zapaljivo
Obavještenja o riziku i sigurnosti	R: 11 S: 43
Ako je moguće i u upotrebi, koriste se osnovne SI jedinice. Ako nije drugačije označeno, svi podaci dobijeni su mjerenjima u normalnim uvjetima.

Erbij (latinski: erbium) jeste hemijski element koji spada u grupu lantanoida. Označava se simbolom Er i ima atomski broj 68. Izgleda je srebrenasto-bijelog, čvrsti metal, koji je vještački izoliran, a prirodni erbij može se pronaći samo u hemijskim spojevima sa drugim elementima na Zemlji. Kao takav, on spada u rijetke zemne elemente koji su povezani sa drugim rijetkim elementima u mineralu gadolinitu iz švedskog sela Ytterbyja. Osim njega, još tri hemijska elementa dobila su ime po ovom gradu.

Osnovna upotreba erbija uključuje njegove ružičasto obojene Er³⁺ ione, koji imaju optičke fluorescentne osobine djelomično korisne u određenim laserskim aplikacijama. Staklo dopirano erbijem ili kristalima može se koristiti kao optički medij za amplificiranje, gdje se ioni erbija (III) optički upumpavaju pri oko 980 nm ili 1480 nm te emitiraju svjetlost na 1530 nm u stimuliranoj emisiji. Ovaj proces rezultira neobično jednostavnim mehaničkim laserskim optičkim pojačivačem za signale koji se prenose optičkim vlaknima. Talasna dužina od 1550 nm posebno je važna za optičke komunikacije jer standardno pojedinačno optičko vlakno ima minimalni gubitak na ovoj određenoj talasnoj dužini. Osim u laserima s optičkim vlaknima, veliki broj medicinskih aplikacija (kao što su dermatološke i stomatološke) koriste emisiju iona erbija na 2940 nm (Er:YAG laser), koji se jako dobro apsorbira u vodi sadržanoj u tkivima, što ovom laseru daje vrlo površne efekte. Takvo plitko djelovanje laserske energije na tkivo vrlo je korisno u laserskoj hirurgiji.

1. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom binder
2. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom gusto
3. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom weast
4. ^ ^{a b} Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom zhang