Back Bosnienkrieg ALS Guerra de Bosnia y Herzegovina AN حرب البوسنة والهرسك Arabic Guerra de Bosnia AST Bosniya müharibəsi AZ بوسنی ساواشی AZB Баснійская вайна BE Война в Босна и Херцеговина Bulgarian বসনিয়ার যুদ্ধ Bengali/Bangla Guerra de Bòsnia Catalan
| Rat u Bosni i Hercegovini | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Rat u SFRJ | ||||||
 Slijeva nadesno, u smjeru kazaljke na satu: 1. Zgrada Izvršnog Vijeća gori u plamenu nakon što je pogođena sa srpskih položaja oko Sarajeva 2. U maju 1992; Ratko Mladić s vojnicima VRS-a 3. Norveški UN vojnik u Sarajevu | ||||||
| Datum | 1. april 1992 – 14. decembar 1995. | |||||
| Lokacija | Bosna i Hercegovina | |||||
| Ishod | bez vojnog pobjednika
| |||||
| Sukobljene strane | ||||||
| ||||||
| Komandanti | ||||||
| Vojne jedinice | ||||||
| ||||||
| Žrtve | ||||||
| ||||||
.svg){kind=small}
| Historiji Bosne i Hercegovine |
|---|
 |
 Portal: Bosna i Hercegovina |
Rat u Bosni i Hercegovini[a] bio je međunarodni vojni sukob na području Bosne i Hercegovine, koji je trajao od 6. aprila 1992. do 14. decembra 1995. između Republike Bosne i Hercegovine, SR Jugoslavije i Republike Hrvatske, zajedno sa samoproglašenim paradržavama unutar teritorije Bosne i Hercegovine, Republika Srpska (prvobitno proglašena kao Srpska Republika Bosna i Hercegovina 1991, sada entitet u sastavu Bosne i Hercegovine), Hrvatska Republika Herceg-Bosna (proglašena 1991) i Autonomna pokrajina Zapadna Bosna (proglasio je Fikret Abdić 1993).
Konflikt je sprva bio između jedinica JNA u BiH koje su se kasnije transformirale u Vojsku Republike Srpske (VRS) na jednoj strani i Armije Republike Bosne i Hercegovine (ARBiH) koja je uveliko bila sastavljena od Bošnjaka, kao i hrvatskih snaga poznatih kao Hrvatsko vijeće odbrane (HVO) na drugoj strani. Tenzije između Bošnjaka i Hrvata su se pojačale krajem 1992, što je dovelo do Bošnjačko-hrvatskog sukoba koji je eskalirao početkom 1993.[6] Rat u Bosni i Hercegovini okarakterisan je teškim borbama, neselektivnim granatiranjem gradova i naselja, etničkim čišćenjem i sistematskim silovanjem, uništavanjem spomenika kultura, što su uglavnom činile srpske snage,[7] a u manjem omjeru hrvatske[8] i bošnjačke.[9]
Srbi, iako sprva vojno superiorniji zbog oružja i resursa koje su imali od JNA, eventualno su izgubili momentum jer su Bošnjaci i Hrvati ušli u savez protiv Republike Srpske 1994. godine praveći Federaciju Bosne i Hercegovine nakon Vašingtonskog sporazuma. Iako je postojao embargo na oružje od strane UN-a prema Bošnjacima, nakon genocida u Srebrenici i masakra na Markalama, NATO je 1995. intervenisao operacijom "Namjerna sila" ciljajući položaje Vojske RS-a, što se ispostavilo važnim za završetak rata.[10][11] Rat je završio nakon potpisivanja Općeg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini u Parizu 14. decembra 1995. Mirovni pregovori su održani u Daytonu i završeni 21. novembra 1995.[12]
Bosna i Hercegovina je podigla optužnicu protiv Srbije za genocid pred Međunarodnim sudom pravde. Sud je 21. februara 2007. objavio presudu u kojoj je odbacio tužbu protiv Srbije[13] i zaključio da je rat imao međunarodni karakter.
Početkom 2008, Haški tribunal je osudio 45 Srba, 12 Hrvata i četiri Bošnjaka za ratne zločine tokom rata u Bosni i Hercegovini.[14] Najnoviji izvještaji procjenjuju da je oko 100.000 ljudi poginulo tokom rata.[15][16][17] Preko 2,2 miliona ljudi je raseljeno,[18] čineći rat najrazornijim konfliktom u Evropi nakon završetka Drugog svjetskog rata.[19][20] Osim toga, procijenjeno je da je 12.000–50.000 žena silovano, uglavnom od srpskih snaga, gdje su žrtve uglavnom bile Bošnjakinje.[21][22]
- ^ Ramet 2010, str. 130.
- ^ Christia 2012, str. 154.
- ^ Ramet 2006, str. 450.
- ^ Mulaj 2008, str. 53.
- ^ Ramet 2006, str. 451.
- ^ Christia 2012, str. 172.
- ^ Wood 2013, str. 140, 343.
- ^ Forsythe 2009, str. 145
- ^ "Bosnia Handout". fas.org.
- ^ Cohen, Roger (31. 8. 1995). "Conflict in the Balkans: The overview; NATO presses Bosnia bombing, vowing to make Sarajevo safe". The New York Times. Pristupljeno 5. 5. 2011.
- ^ Holbrooke, Richard (1999). To End a War. New York: Modern Library. str. 102. ISBN 978-0-375-75360-2. OCLC 40545454.
- ^ "Dayton Peace Accords on Bosnia". US Department of State. 30. 3. 1996. Pristupljeno 19. 3. 2006.
- ^ https://humanrightshouse.org/articles/serbia-not-guilty-of-genocide-2/
- ^ "Karadzic Sent to Hague for Trial Despite Violent Protest by Loyalists". The New York Times. 30. 7. 2008.
- ^ "Bosnia war dead figure announced". BBC. 21. 6. 2007. Pristupljeno 16. 2. 2013.
- ^ "Bosnia's dark days – a cameraman reflects on war of 1990s". CBC. 6. 4. 2012. Pristupljeno 16. 2. 2013.
- ^ Logos 2019, str. 265, 412.
- ^ "Jolie highlights the continuing suffering of the displaced in Bosnia". UNHCR. 6. 4. 2010. Pristupljeno 19. 10. 2010.
- ^ Hartmann, Florence. "Bosnia". Crimes of War. Arhivirano s originala, 9. 5. 2015. Pristupljeno 30. 4. 2015.
- ^ Harsch, Michael F. (2015). The Power of Dependence: NATO-UN Cooperation in Crisis Management. Oxford: Oxford University Press. str. 37. ISBN 978-0-19-872231-1.
- ^ Burg i Shoup 2015, str. 222.
- ^ Crowe, David M. (2013). War Crimes, Genocide, and Justice: A Global History. Palgrave Macmillan. str. 343. ISBN 978-0-230-62224-1.
Greška kod citiranja: <ref> oznake postoje za grupu pod imenom "lower-alpha", ali nije pronađena pripadajuća <references group="lower-alpha"/> oznaka, ili zatvarajući </ref> nedostaje