Amgylcheddaeth

Amgylcheddaeth

Math o gyfrwng	ideoleg wleidyddol, mudiad cymdeithasol
Math	ecoleg, activism
Y gwrthwyneb	gwrth-amgylcheddaeth
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae amgylcheddaeth^[1] neu hawliau amgylcheddol yn athroniaeth eang, yn ideoleg ac yn symudiad cymdeithasol sy'n ceisio diogelu'r amgylchedd a gwella'r amgylchedd.

Mae'r newidiadau i'r amgylchedd hefyd yn cael effaith ar fodau dynol, anifeiliaid, planhigion a mater nad yw'n fyw. Tra bod amgylcheddaeth yn canolbwyntio mwy ar agweddau amgylcheddol, gwleidyddiaeth ideoleg werdd a gwleidyddiaeth yn ei gyfanrwydd, mae ecoleg yn cyfuno ideoleg ecoleg gymdeithasol ac amgylcheddaeth.

Mae amgylcheddaeth yn cefnogi cadwraeth, adfer a gwella'r amgylchedd naturiol ac elfennau neu brosesau system ddaear hanfodol fel yr hinsawdd, a gellir cyfeirio ato fel mudiad rheoli llygredd neu fudiad amddiffyn cyfoeth amrywiaeth pob rhywogaeth dan haul.^[2] Am y rheswm hwn, mae cysyniadau fel moeseg tir, moeseg amgylcheddol, bioamrywiaeth, ecoleg, a rhagdybiaeth bioffilia yn bethau blaenllaw, pwysig.

Wrth wraidd hyn, mae amgylcheddaeth yn ymgais i gydbwyso cysylltiadau rhwng bodau dynol a'r gwahanol systemau naturiol y maent yn dibynnu arnynt yn y fath fodd fel bod yr holl gydrannau'n gynaliadwy. Mae union fesurau a chanlyniadau'r cydbwysedd hwn yn ddadleuol ac mae yna lawer o wahanol ffyrdd i fynegi pryderon amgylcheddol yn ymarferol, gan gynnwys protestio. Mae amgylcheddaeth a phryderon amgylcheddol yn aml yn cael eu cynrychioli gan y lliw gwyrdd,^[3][4]

Gwrthwynebir amgylcheddaeth gan wrth-amgylcheddaeth, sy'n dweud bod y Ddaear yn llai bregus nag y mae rhai amgylcheddwyr yn ei gredu, ac yn portreadu amgylcheddaeth fel gorymateb i gyfraniad dynol at newid yn yr hinsawdd neu'n gwrthwynebu datblygiad dynol.^[5]

1. ↑ "Geiriadur Prifysgol Cymru". geiriadur.ac.uk. Cyrchwyd 2022-06-14.
2. ↑ "Environmentalism – Definition and More from the Free Merriam-Webster Dictionary". Merriam-webster.com. 13 Awst 2010. Cyrchwyd 20 Mehefin 2012.
3. ↑ Cat Lincoln (Spring 2009). "Light, Dark and Bright Green Environmentalism". Green Daily. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 25 April 2009. Cyrchwyd 2 Tachwedd 2009.
4. ↑ Bowen, Frances, and J. Alberto Aragon-Correa. "Greenwashing in corporate environmentalism research and practice: The importance of what we say and do." (2014): 107-112.
5. ↑ Rowell, Andrew (1996). Green Backlash. Routledge. ISBN 978-0-415-12828-5.