Cyrene

Cyrene
Math	Greek colony, safle archaeolegol, municipality of Libya, emporia, polis
Sefydlwyd	630 CC ;
Cylchfa amser	UTC+2
Daearyddiaeth
Sir	Libia
Gwlad	Libia
Arwynebedd	131.675 ha
Gerllaw	Y Môr Canoldir
Cyfesurynnau	32.8167°N 21.85°E
Cadwyn fynydd	Jebel Akhdar
Statws treftadaeth	Safle Treftadaeth y Byd
Manylion
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Dinas o'r cyfnod clasurol yw Cyrene, yn hen dalaith Cyrenaica, ger arfordir Gwlff Sirta (Sirtes) yn Libia.

Yn ôl traddodiad fe'i sefydlwyd gan y brenin Battus yn 630CC. Mae'r enw, fel enw'r dalaith, yn dod o'r dduwies Cyrene fam Aristæus, ei mab gan Apollo. Roedd yn ddinas enwog yn yr Hen Fyd, wedi'i lleoli yng nghanol gwastadedd atyniadol tua 11 milltir o'r Môr Canoldir. Cyrene oedd prifddinas y Pentapolis ("Y Pum Dinas"), ardal bwysicaf y dalaith. Cafodd nifer o wŷr enwog eu geni yno, yn eu plith y bardd ac ysgolhaig Callimachus (m. c.240CC), y polymath Eratosthenes (275CC-195CC), Anniceris, Carneades ac Aristippus. Daeth dan reolaeth y Rhufeiniaid yn 97CC.

Mae safle Cyrene ar restr UNESCO o Safleoedd Treftadaeth y Byd.