Englyn cyrch

Y pedwar mesur ar hugain

Y pedwar mesur ar hugain yw'r gyfundrefn o fesurau caeth a ddaeth yn ganon awdurdodol ym marddoniaeth Gymraeg yr Oesoedd Canol Diweddar, sef cyfnod Beirdd yr Uchelwyr. Rhestr Awdl gywydd Byr a thoddaid Clogyrnach Cyhydedd fer Cyhydedd hir Cyhydedd naw ban Cyrch a chwta Cywydd deuair fyrion Cywydd deuair hirion Cywydd llosgyrnog Englyn cyrch Englyn milwr Englyn penfyr Englyn proest cyfnewidiog Englyn proest cadwynog Englyn unodl union Englyn unodl crwca Gwawdodyn byr Gwawdodyn hir Hir a thoddaid Rhupunt byr Rhupunt hir Tawddgyrch cadwynog Toddaid Y blwch hwn: gweld • sgwrs • golygu

Y blwch hwn: gweld • sgwrs • golygu

Pedair llinell o gynghanedd sydd i'r englyn cyrch, cwpled cywydd yw'r ddwy linell gyntaf; mae'r ddwy linell olaf hefyd yn seithsill yr un ond yn dra gwahanol gan fod diwedd y drydedd yn odli gyda gorffwysfa'r llinell olaf. Mae diwedd y llinell gyntaf a'r ail hefyd yn odli gyda'r llinell olaf.

Dyma enghraifft gan John Morris-Jones:

O'r hen englyn cyrch y tyfodd y mesur rhydd cynnar a elwir y triban (neu 'Triban Morgannwg').