Marchwiail

Marchwiail

Math	pentref, cymuned
Poblogaeth	1,281
Daearyddiaeth
Sir	Wrecsam
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	53.0231°N 2.96°W
Cod SYG	W04000899
Cod OS	SJ356476
AS/au y DU	Andrew Ranger (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Pentref a chymuned ym mwrdeistref sirol Wrecsam, Cymru, yw Marchwiail (Saesneg: Marchwiel). Saif y pentref tua 2.5 filltir i'r de-ddwyrain o dref Wrecsam ei hun.

Gorwedd y pentref ym mhlwyf Marchwiail ym Maelor Gymraeg, ym Maelor, y rhan o ogledd-ddwyrain Cymru sy'n ymwthio i mewn i Loegr, ar yr A525 hanner ffordd rhwng Wrecsam a Bangor Is Coed i'r de-ddwyrain.

Ystyr marchwiail yw "brigau mawr, gwiail praff" neu "goed ifainc" (unigol: marchwialen).^[1] Efallai bod yr ardal yn nodwedig o goediog ar un adeg.

Cysegrir yr eglwys i'r Santes Marchell ac i Sant Deiniol. Yn ôl yr hynafiaethydd Edward Lhuyd, i Ddeiniol y cyflwynwyd yr eglwys ar y dechrau. Cafodd adeilad yr eglwys ei ailgodi o'r newydd bron yn y 18g. Mae'n adnabyddus am ffenestr wydr-liw a adnabyddir fel "ffenestr Yorke".^[2]

Roedd gan y pentref orsaf ar yr hen reilffordd Wrecsam ac Ellesmere. Caewyd yr orsaf ym 1962, pan gaewyd y reilffordd i deithwyr.^[3]

1. ↑  marchwialen. Geiriadur Prifysgol Cymru. Adalwyd ar 21 Ionawr 2021.
2. ↑ Frank Price Jones, Crwydro Dwyrain Dinbych (Cyfres Crwydro Cymru, 1961), t. 118.
3. ↑ "Wrexham and Ellesmere Railway". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2022-05-29. Cyrchwyd 2022-05-19.