Back Paleoseen AF العصر الباليوسيني Arabic Paleocenu AST Paleosen AZ Палеацэн BE Палеоцен Bulgarian Paleosen BR Paleocen BS Paleocè Catalan Paleocén Czech
| System | Cyfres | Oes | Oes (Ma) | |
|---|---|---|---|---|
| Cwaternaidd | Pleistosenaidd | Gelasaidd | ifancach | |
| Neogenaidd | Plïosenaidd | Piacensaidd | 2.588–3.600 | |
| Sancleaidd | 3.600–5.332 | |||
| Mïosenaidd | Mesinaidd | 5.332–7.246 | ||
| Tortonaidd | 7.246–11.608 | |||
| Serravallaidd | 11.608–13.65 | |||
| Langhianaidd | 13.65–15.97 | |||
| Bwrdigalaidd | 15.97–20.43 | |||
| Acwitanaidd | 20.43–23.03 | |||
| Paleogenaidd | Oligosenaidd | Cataidd | hynach | |
| Israniadau'r Cyfnod Neogen, yn ôl IUGS, fel a gaed yng Ngorffennaf 2009. | ||||
- Gofal: ceir cyfnod arall gydag enw tebyg: Paleogen.
Cyfres neu Epoc ddaearegol ydy'r Paleosen (symbol Pε)[1] gyda'i ystyr llythrennol yn golygu "y diweddar cynnar". Yr ansoddair yw Paleosenaidd (Saesneg: Paleocene neu Palaeocene). Parhaodd yr epoc hwn rhwng tua 65.5±0.3 miliwn o flynyddoedd yn ôl hyd at tua 55.8±0.2 Ma. Dyma epoc cyntaf y gyfres Paleogen yn yr era Cenosoig. Oed y creigiau sy'n pennu dyddiadau'r gyfres hon ac maent wedi'u diffinio'n eitha pendant.
Mae'r epoc hwn yn dilyn y digwyddiad enfawr hwnnw pan ddiflannod y deinosoriaid a llawer o anifeiliaid a phlanhigion eraill, a'r epoc blaenorol, sef y Cretasaidd. Gadawodd hyn wacter ecolegol enfawr. Ystyr "paleo" yn y Groeg ydy "hynaf" (παλαιός a "newydd" (καινός yw ystyr kainos a gwelwyd ffawna newydd yn ystod yr epoc yma, cyn gweld esblygu mathau newydd o anifeiliaid e.e. y mamal yn yr epoc sy'n dilyn (sef yr Eosen).
Rhennir y Paleosen yn dair rhan geolegol, o'r ieuenga i'r hynaf:
| Thanetaidd | (58.7±0.2 – 55.8±0.2 Ma) |
| Selandaidd | (61.7±0.2 – 58.7±0.2 Ma) |
| Daniaidd | (65.5±0.3 – 61.7±0.2 Ma) |
Ar ben hyn, mae'r Paleosen ei hun yn cael ei rannu'n 6 ardal mamalaidd.
- ↑ "Geologic Age Symbol Font (StratagemAge)" (PDF). USGS. 99-430. Cyrchwyd 2011-06-22.