Peiriant rholio sigaréts James Albert Bonsack, a ddyfeisiwyd ym 1880 (patent yn 1881) | |
Enghraifft o'r canlynol | first-order class |
---|---|
Math | dyfais, converter |
Yn cynnwys | mecanwaith |
Gwneuthurwr | Manufacture of machinery and equipment n.e.c. |
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia |
Dyfais sy'n defnyddio egni er mwyn cyflawni rhyw weithred ydy peiriant. Defnyddir y gair i ddisgrifio dyfais sy'n cynorthwyo gydag unrhyw fath o waith. Mewn gwyddoniaeth a thechnoleg, mae peiriant yn system ffisegol sy'n defnyddio pŵer i gymhwyso grymoedd a rheoli symudiad i gyflawni gweithred. Mae'r term yn cael ei gymhwyso'n gyffredin i ddyfeisiau artiffisial, megis y rhai sy'n defnyddio injans neu foduron, a hefyd i facromoleciwlau biolegol naturiol, megis peiriannau moleciwlaidd. Gall peiriannau gael eu gyrru gan anifeiliaid a phobl, gan rymoedd naturiol fel gwynt a dŵr, a chan bŵer cemegol, thermol neu drydanol, ac maent yn cynnwys system o fecanweithiau sy'n siapio mewnbwn yr ysgogwr (actuator) i gyflawni cymhwysiad penodol o rymoedd allbwn a symudiad. Ymhlith y peiriannau eraill mae cyfrifiaduron a synwyryddion sy'n monitro perfformiad ac yn cynllunio symudiad, a elwir yn aml yn systemau mecanyddol.
Nododd athronwyr naturiol y Dadeni chwe pheiriant syml sef dyfeisiau elfennol a oedd yn symud llwyth, a chyfrifo'r gymhareb o rym allbwn i rym mewnbwn, a elwir heddiw yn fantais fecanyddol.[1]
Mae peiriannau modern yn systemau cymhleth sy'n cynnwys elfennau strwythurol, mecanweithiau a chydrannau rheoli ac sy'n cynnwys rhyngwynebau ar gyfer defnydd cyfleus. Mae'r enghreifftiau'n cynnwys: