Punjab (India)

Punjab

Math	talaith India
Enwyd ar ôl	Punjab
Prifddinas	Chandigarh
Poblogaeth	27,743,338
Sefydlwyd	1956
Pennaeth llywodraeth	Bhagwant Mann
Cylchfa amser	UTC+05:30
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Pwnjabeg
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Indo-Gangetic Plain, North India, Punjab
Sir	India
Gwlad	India
Arwynebedd	50,362 km²
Yn ffinio gyda	Punjab, Rajasthan, Haryana, Himachal Pradesh, Jammu and Kashmir, Chandigarh
Cyfesurynnau	30.77°N 75.47°E
IN-PB
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredol	Punjab Legislative Assembly
Corff deddfwriaethol	Punjab Legislative Assembly
Pennaeth y wladwriaeth	Banwarilal Purohit
Swydd pennaeth   y Llywodraeth	Chief Minister of Punjab
Pennaeth y Llywodraeth	Bhagwant Mann
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Talaith yng ngogledd-orllewin India ar y ffin â Pacistan yw'r Punjab neu'r Pwnjab.^[1] Ei brifddinas yw Chandigarh. Mae'r mwyafrif o'r boblogaeth yn siarad Punjabi fel iaith gyntaf. Mae'r dalaith yn gadarnle i'r Siciaid ac yn mwynhau'r safon byw uchaf yn y wlad. Mae'n ffinio â Jammu a Kashmir a Himachal Pradesh i'r gogledd, Haryana i'r dwyrain a'r de a rhan o Rajasthan i'r de-orllewin.

Cyn yr Ymraniad ar ddiwedd y 1940au, roedd y Punjab yn ymestyn ar y ddwy ochr i'r ffin bresennol rhwng Pacistan ac India, gyda'i phrifddinas yn Lahore (Pacistan). Dioddefodd yr ardal yn ddrwg iawn yn yr Ymraniad gyda'r gorllewin Mwslemaidd yn mynd i Bacistan a'r dwyrain Sicaidd a Hindŵaidd yn aros yn India, ond mae'r Siciaid yn weithwyr dyfal ac yn enwog am eu gallu mewn busnes, ac erbyn heddiw mae'r Punjab yn dalaith lewyrchus. Fe'i rhanwyd eto yn ddwy dalaith yn 1966: Punjab ei hun, gyda'r mwyafrif yn Siciaid, a Haryana gyda'r mwyafrif yn Hindŵ.

Nodweddid y dalaith gan eithafiaeth gan rhai Siciaid yn y 1980au a'r 1990au cynnar. Meddianwyd y Deml Aur yn Amritsar, canolfan grefyddol y Siciaid, gan eithafwyr a chafwyd brwydr waedlyd yno. Erbyn heddiw mae'r dalaith yn dawel eto.

1. ↑ Geiriadur yr Academi, [Punjab].