|
Ne konfuzu ĉi tiun artikolon kun konscio. |
Konscienco (latine conscientia, "kun scio") estas konsiderata kiel aparta instanco en la homa konscio, diranta al homo, kiel taksi la propran agadon. Ĝi movas homon al certaj agoj aŭ preterlasigi ilin pro sekureca, aŭ etika aŭ morala motivo. Utilas, do, forigi el tiu voĉo la multajn malsamajn signifojn splitantajn el la sama vorto, kiel psikologia, psikanaliza, konscia, responsa ktp... konscienco!
La individua konscienco estas konsiderata dependa de sociaj normoj, aŭ de individua sinteno. Kutime oni bonfartas kun "pura/bona/trankvila" konscienco; la malo povas estigi konsciencriproĉojn kaj rimorsojn.[1] Arkivigite je 2009-04-23 per la retarkivo Wayback Machine
Laŭ la germana filozofo Immanuel Kant validas la senkondiĉa ordono ĉie kaj ĉiam. Ĝi estas ankaŭ ĉirkaŭskribita kiel la bona konscienco, necesa sed ne sufiĉa kondiĉo por bona agado.
Konscienco havas rilaton kun la natura morala leĝo, kiu agas en ĝi kiel konstanta konfronta mezurilo. Ĉar, tamen, kiel okazas ĉe diversaj nunaj filozofiaj kaj antropologiaj sistemoj, natura morala leĝo reduktiĝas al nura konservejo de kutimoj kaj cerbaj adaptiĝoj por plibone funkciigi la sociajn rilatojn, konscienco perdas, oni rimarkas, sian apartecon kaj eĉ fariĝas iluzia juĝilo kaj nura ekzerciĝo je utilaj rilatoj. Sume, hodiaŭ eblas distingi du konceprojn pri konscienco kultunivele bildigitajn per tiu sintezo: estas homo diu diras “mi obeas al mia konscienco” kaj alia homo kiu diras “mi obeigas mian konsciencon”