Sud-Koreio

Korea Respubliko
대한민국 大韓民國
Daehanminguk
Detaloj	Detaloj
Nacia himno: 애국가 La patriota kanto
Nacia devizo: 홍익인간 (弘益人間) Favoru la tutan homaron
suverena ŝtato konstitucia respubliko lando vd
Bazaj informoj
Ĉefurbo	Seoul
Oficiala(j) lingvo(j)	korea
Uzata(j) lingvo(j)	korea lingvo, Jejuan, korea signolingvo
Plej ofta(j) religio(j)	nenia (46,5%) kristanismo (29,3%) budhismo (22,8%) korea ŝamanismo (0,8%)
Areo	100 032 km²
- % de akvo	0,3 %
Loĝantaro	51966948 (2023) Eraro! Nenombra signifo de nombra parametro! Bonvolu korekti (legu ĉe {{Informkesto lando}} kaj korektu la artikolon) (2017)
Loĝdenso	493 loĝ./km²
Loĝantoj	Koreoj
Horzono	+9
Interreta domajno	kr
Landokodo	KR
Telefona kodo	82
Plej alta punkto	Hallasan
Plej malalta punkto	Japana Maro
Politiko
Politika sistemo	Prezidenta respubliko
Ŝtatestro	Prezidento Moon Jae-in (문재인 , 文在寅)
Ĉefministro	Kim Boo-kyum (김부겸 , 金富謙)
Nacia tago	15-a de aŭgusto
Sendependiĝo disde Japanio	15-a de aŭgusto 1945
Ekonomio
Valuto	Sudkoreia ŭono (KRW)
MEP	laŭ 2007
– suma	$ 1,201 duiliono
– pokapa	$ 24.800
Membro de Internacia Civildefenda Organizaĵo (2017–) Vizorezigna programo de Usono (2008–) Misilo-Teknologia Regada Reĝimo (2001–) Organizaĵo por la Malpermeso de Kemiaj Armiloj (1997–) Organizaĵo pri Ekonomiaj Kunlaboro kaj Evoluigo (1996–) Aŭstralia Grupo (1996–) Monda Organizaĵo pri Komerco (1995–) Unuiĝintaj Nacioj (1991–) Azia-Pacifika Ekonomia Kunlaborado (1989–) Multflanka Investado-Garantia Agentejo (1988–) Antarkta traktato (1986–) Tutmonda Pridogana Organizo (1968–) Internacia Centro por Dispozicio de Disputoj pri Investado (1967–) Banko por Azia Disvolviĝo (1966–) Interpol (1964–) Internacia Financa Korporacio (1964–) Internacia Disvolviĝa Asocio (1961–) Monda Organizaĵo pri Meteologio (1956–) Internacia Banko por Rekonstruo kaj Disvolvigo (1955–) Unesko (1950–) Universala Poŝta Unio (1900–) Monda Organizaĵo pri Sano Grupo de la 20 Internacia Energi-Agentejo Misio de Unuiĝintaj Nacioj kaj Afrika Unio en Darfuro Afrika Banko por Disvolviĝo Grupo pri Teraj Observoj Atomkerna Provizanta Grupo Internacia Hidrografia Organizo Regiona Forumo de ASEAN vd
Esperanto-movado
Landa E-asocio	Korea Esperanto-Asocio
v • d • r

Korea Respubliko, alinomata ankaŭ Sud-Koreio aŭ Sud-Koreujo (Hangule: 대한민국; Hanjae: 大韓民國; Daehan Minguk "La Respubliko de Granda Koreio"; ROK=Republic of Korea (en)), estas ŝtato en Orienta Azio nome en la suda parto de korea duoninsulo. La nomo Koreo derivas el la Regno Korjeo, literumita ankaŭ Korjŏ.

La lando havas nur unu terlimon, kiu estas 243 km longa kaj dividas Sud-Koreion de norda parto Nord-Koreio. La du koreaj ŝtatoj fondiĝis en 1948, kiam komenciĝis konflikto inter Usono kaj Sovetunio rilate al la Malvarma Milito kiu iĝis mortigega milito en Koreio. La sekva Korea Milito (1950-1953) fiksis la dividon. Sud-Koreio okcidente limas kun Flava Maro kaj trans ĝi kun Ĉinio, sude kun Orientĉina Maro kaj oriente kun Orienta Maro, kiu alinomiĝas Japana Maro en Japanio, kaj trans ĝi kun Japanio.

Preskaŭ duono de la 50 milionoj da loĝantoj de la lando loĝas fakte en la metropola areo ĉirkaŭ ties ĉefurbo, Seulo, kiu estas la dua al kvara plej granda en la mondo depende el la statistika sistemo^[1] kun ĉirkaŭ 25 milionoj da loĝantoj.^[2]

Sud-Koreio estis loĝata tiom frue kiom ĝis Malsupra Paleolitiko^[3][4] kaj ties civilizo ekis per la fondo de Goĝoseon. Post la unuigo de la Tri Antikvaj Regnoj de Koreio en 668, Koreio ĝuis ĉirkaŭ unu jarmilon de relativa trankvleco dum dinastioj kiuj daŭris jarcentoj en kiuj ties komerco, kulturo, literaturo, scienco kaj teknologio floris.^[5] En 1910 ĝi estis konkeraldonita de la Japana Imperio, post kies malvenko en 1945, Koreio estis dividita en sovetunia kaj usona zonoj de okupado, el kiuj tiu lasta iĝos la Respubliko Koreio en 1948. Kvankam Unuiĝintaj Nacioj aprobis deklaron ke la Respubliko Koreio estus la sola rajtigita registaro de Koreio,^[6] samtempe komunisma reĝimo estis tuj muntita en la nordo de la duoninsulo koreia kiu klopodis invadi la sudon en 1950, kio kondukis al la Korea Milito kiu finis de facto en 1953, kio definitivis la dividan situacion.

1. ↑ R.L. Forstall, R.P. Greene, kaj J.B. Pick, Which are the largest? Why lists of major urban areas vary so greatly Arkivigite je 2011-06-24 per Archive.today, Tijdschrift voor economische en sociale geografie 100, 277 (2009), Table 4
2. ↑ Current population of the Seoul National Capital Area. Statistics Korea.
3. ↑ http://www.rom.on.ca/news/releases/public.php?mediakey=sg1yebpnv8 Arkivigite je 2006-05-30 per la retarkivo Wayback Machine Ancient civilizations, Royal Ontario Museum, Canada, 12a de Decembro, 2005, alirita la 25an de Aprilo, 2010.
4. ↑ Wayback 20080302014245 http://www.opm.go.kr/warp/webapp/content/view?meta_id=english&id=35 Arkivigite je 2008-03-02 per la retarkivo Wayback Machine Prehistoric Korea, Office of the Prime Minister.
5. ↑ http://www.gwangjunewsgic.com/online/behind-the-myth-the-many-invasions-of-korea/
6. ↑ (mankas referenco)