Demeter

Demeter
Antzinako Greziako erlijioa eta Greziar mitologia
Ezaugarriak
Sexuaemakumezkoa
BizitokiaOlympus (en) Itzuli
BaliokideakZeres
Domeinualurzorua, ugalkortasuna eta nekazaritza
Familia
AitaKronos
AmaRea
Bikotekidea(k)Carmanor (en) Itzuli, Zeus eta Poseidon
Seme-alabakPertsefone, Pluto, Amphitheus (en) Itzuli, Calligeneia (en) Itzuli, Arion (en) Itzuli, Despoina (en) Itzuli, Philomelus (en) Itzuli, Eubuleus (en) Itzuli, Chrysothemis (en) Itzuli, Dmia (en) Itzuli eta Hekate
Anai-arrebakHestia, Hades, Zeus, Poseidon eta Hera

Greziar mitologian, Demeter[1] (grezieraz Δημήτηρ edo Δημητρα; euskaraz, ‘ama-jainkosa’ edo agian, ‘ama banatzailea’, indoeuropar erro honetatik:*dheghom *mater) labore eta ugalkortasunaren olinpiar jainkosa izan zen. K.a. VII. mendeko Himno Homerikoetan urtaroen ekartzaile moduan babesa eskatzen zioten[2].

Uztaren babeslea eta soroen ugalkortasunaren jainkosa, landareak jaiotzea eta birsortzearen arduraduna. Persofone alabarekin batera., Helade osoko jainko-jainkosa zaharrenetakoa eta garrantzitsuenetakoa izan zen, eta gurtza jaso zuen leku askotan, Eleusis izan zelarik gune nagusia, Eleusiseko Misterioak bertan ospatzen baitziren.[3]

Alaba Pertsefone zuen eta erromatar mitologian Zeres bere baliokidea izan zen. Demeterri genealogia bat eman zitzaionean, Kronos eta Rea (edo Gea Homerorentzat) titanen alaba zela esan zen, beraz, Zeusen arreba zaharrena eta emazte gisa ere agertzen da testu batzuetan[4]. Bere emakume apaizei Melisak deitzen zitzaien.

Sarritan nahasten da Demeter bere amona Gearekin eta bere ama Rearekin. Jainkosaren epitetoek azaltzen dute haren funtzio zabalak. Demeter eta Pertsefoneri (lurrazpiko Andrea, et Kore ere deitua) "bi jainkosak" edo "bi legegileak" esaten zieten.[5] Posible da Kreta minoiko garaiko jainkosen kultuekin lotura izatea.

Homerok laboreen jainkosa dela esaten du, eta Filace eta Pirason ( biak Tesalian) gurtza jasotzen duela. "Kiribil ederren Andrea" eta "Ilehori" ere deitzen dio, dirudienez gariaren kolorea delako[6].

Ama Lurrarekin duen erlazioa zalantzan jarri da, baina ez bere lotura Azpimunduarekin.

  1. Euskaltzaindiaren 82. araua: Grezia eta Erromako pertsonaia mitologikoak
  2. Demeterri Himno Homerikoa
  3. (Gaztelaniaz) López, Luis Manuel. (2013-05-19). «Deméter, diosa de la agricultura» portalmitologia.com (Noiz kontsultatua: 2023-03-04).
  4. Greziar mitologia, eta oro har munduko mitologiek, hainbat ipuin edo mitoen bilduma da. Mitoak, herri batetik bestera edo garai batetik bestera alda daitezke. Greziar idazle batzuek, Homero eta Hesiodo, bidenabar, kontaketa koherente eta monolitiko bat ematen saiatu ziren, baina horretarako tradizio batzuk baztertu behar izan zituzten. Hala ere, Homero eta Hesiodo ez dituzte beti datu berberak ematen gertakari edo genealogia guztietan. Beraz, oso ohikoa da, pertsonai edo gertakizun beraren bertsio ezberdinak egotea.
  5. (Gaztelaniaz) García López, José. (1975). La religión Griega. Istmo, 50 or. ISBN 84-7090-070-6..
  6. Blázquez, José María.. (1993). Historia de las religiones antiguas : Oriente, Grecia y Roma. Cátedra ISBN 84-376-1207-1. PMC 31207596. (Noiz kontsultatua: 2023-03-04).

Demeter

Dodaje.pl - Ogłoszenia lokalne