Back Omgewingsbewustheid AF بيئوية Arabic পৰিৱেশবাদ AS Ambientalismu AST Envayromentalizm AZ पर्यावरणवाद BH পরিবেশবাদ Bengali/Bangla Ecologisme Catalan ژینگەخوازی CKB Environmentalismus Czech
Ekologismoa, mugimendu ekologista edo mugimendu berdea ingurumena babestearen aldeko ideologia eta praktika politiko anitzen multzoa da, kutsaduraz, espezieen iraungipenaz, aldaketa klimatikoaz eta berotze globalaz, janari transgenikoaz, gune naturalen suntsitzeaz, eta gizakia eta natura batera erasotzen dituzten bestelako ingurumen arazoez arduratzen dena. Mugimendu ekologistaren jarraitzaileei ekologista deritze. Bi joera bereizten dira ekologismoan: ekologia politikoan, ingurumen-arazoen oinarrian egitura soziopolitiko bat dagoela baieztatzen da, eta arazo horiek gainditzeko politika eta ekonomia sistema berriak behar direla nabarmentzen; beste batzuek, ordea, ez dute horrela kritikarik egiten, eta, politika-gaietan sartu gabe, kontserbazionismo, ingurumenaren administrazio edo nola edo halako konponbiderako beste jardueretan aritzen dira soilik, ingurumen-arazoen azken funtsa planteatu gabe. Bi mutur horien artean, tarteko ikuspuntuak dituzten ekologistak daude. Ekologismoa ideologia bat izateaz haraindi, norberaren eguneroko bizimodua baldintzatu behar duen praktika multzotzat ere jotzen da, kontsumismoaren aurka, bere komunitatearekin elkartasunean, naturarekiko gizabanakoen arteko harreman berriak sortuz. Praktika hauek orokorrak ez badira ere, ekologismoa lelo moduan gizartean txertatu da eta horrela, XX. mendearen bukaeran europar eta ipar amerikar gehienek ekologistatzat jotzen zuten euren burua.
Ekologismoa XIX. mendean abiatu zen, Industria Iraultzak eta Ipar Amerikako lurraldeen ustiapenak berehala ekarri zituzten ingurumen arazoek bultzaturik. Baina hastapen haietan kontserbazionismoaren ikuspuntutik baino ez zen garatu, irtenbidetzat parke naturalen eta antzeko guneen sorrera bultzatzera mugatuta. 1960ko hamarkadan, berriz, ekologisten iritziz gizateriaren ongizate eta existentzia bera kolokan jartzen dituen hondamendi ekologikoaren mehatxuaren aurrean, ekologismoak kontsumo-gizartearen aurka jo zuen, gizarte mugimendu zabala sortuz. XX. mendearen amaieran, alderdi politiko ekologista edo alderdi berde anitz sortu ziren, gizarte-mugimendu gisa ere jarraituz.
Egun, gizarte aurreratuetan, kontzientzia ekologista nabarmen zabaldu da gizarteko sektore eta talde guztietara, indarrean den gizarte- eta ekonomia-sistemaren barnean betiere garapen iraunkorraren kontzeptua garatuz, besteak beste. Euskal Herrian, borroka ekologistaren mugarri garrantzitsua izan zen Lemoizko zentral nuklearraren aurkakoa, zentrala geldiaraztea lortu zuena. Egun, ekologismotik betiere, Abiadura Handiko Trenaren aurkako gizarte-mugimendu zabalak dihardu borrokan.