Fenizia

Fenizia Φοινίκη
K.a. 1200 – K.a. 539
Monarkia
Feniziako kokapen-mapa eta hiri nagusiak.
Geografia
Hiriburua	Biblos
Biztanleria	200.000
Kultura
Hizkuntza(k)	Feniziera; greziera
Erlijioa	Feniziar politeismoa
Historia

Fenizia^[1][2] Mediterraneoaren ekialdeko kostaldearen eta Libanoko mendien arteko lur zatia zen. Bertan, zibilizazio oparoa egon zen K.a. II. milurtekotik aurrera. Inoiz ez zen batasun politikorik lortu herrialdean, baina hiri federazio oparoa eratu zuten. Hiri nagusiak Arados, Biblos, Sidon, Tiro, Akko (gaur egungo Akre), Arvad (Ruad), Berit (Beirut) eta Ugarit izan ziren.

Lurraldea hain txikia zenez, Mediterraneo itsasoan zehar merkataritzan jardun behar izan zuten. Euren kostako hainbat lekutan koloniak sortu zituzten, Gadirrekoa adibidez, Espainian, eta Kartagokoa, Tunisian. Han zirtzileriak, lurrinak, purpura eta anbar kolorez tindatutako oihalak saltzen zituzten. Trukean, metalak, larruak eta esklaboak erosten zituzten.

Feniziar herriak, semitak, naturaren indarrak gurtzen zituen, Baal jainkoa eta Astarte jainkosagan gorpuztuta, eta haien ekarpen kulturalik handiena Alfabeto Fonetikoa asmatzea izan zen. Denborarekin, lurralde hori beste herri batzuek menperatu zuten, egiptoarrek, asiriarrek eta persiarrek, adibidez.

Brontze Aro Amaieran bertan zeuden kanaandarren oinordekoak ziren^[3].

1. ↑ Euskaltzaindia. Ekialde Hurbileko eta Ipar Afrikako toponimia. .
2. ↑ Euskaltzaindia. (2004/XII/16). 142. araua: Antzinateko eskualdeen euskarazko izenak. Bilbo.
3. ↑ (Gaztelaniaz) Liverani, Mario. (1995). El Antiguo Oriente. Historai, sociedad y economía.. Bartzelona: Crítica (Grijalbo Mondadori SL) ISBN 8474236231..