Heterocephalus glaber

Heterocephalus glaber
Irudi gehiago
Iraute egoera
Arrisku txikia  (IUCN 3.1) [1]
Sailkapen zientifikoa
Klasea	Mammalia
Ordena	Rodentia
Familia	Bathyergidae
Generoa	Heterocephalus
Espeziea	Heterocephalus glaber Rüppell 1842[2]
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Ernaldia	70 egun
Masa	1,5 g 33,9 g
Kumaldiaren tamaina	11
Eguneko zikloa	crepuscular (en)
Genomaren kokapena	dnazoo.org… eta ensembl.org…

Heterocephalus glaber, sator-arratoi biluzi ere esaten zaiona, Heterocephalidae familiako karraskari histrikomorfoetako espeziea da, haren generoko bakarra^[3]. Afrika ekialdean (nagusiki Etiopian, Kenian eta Somalian ) bizi den lur azpiko karraskari txikia da. Haren ezaugarri fisikorik nabarmenena ile gabezia da, antza bitxia ematen dion ezaugarria. Duen dieta dela-eta, leku anitzetan izurritzat jotzen da; izan ere, tuberkulu eta sustraiez elikatzen da eta laboreak kaltetzen ditu.

Arestian Afrikako beste sator-arratoi batzuekin batera familia bakarrean sailkatu bazen ere (Bathyergidae), ikerketa berrien emaitzen ondorioz, bereizitako familia batean sailkatu da, alegia, Heterocephalidae familian^[4][4][5]. Sator-arratoi biluziak ezohiko ezaugarri fisikoak ditu, lur azpiko ingurune gogorrean haztea ahalbidetzen diotenak, besteak beste. Horiek guztiek fisiologo, biologo eta biokimikarien intereseko espezie bihurtu dute. Esaterako, ugaztun poikilotermo bakarra da, ia erabat ektotermikoa (odol hotzekoa) gorputzaren tenperatura erregulatzeko duen gaitasuna dela eta^[6]. Gainera, denbora luzez bizitzeko ahamena eta minbiziaren zein oxigeno gabeziaren aurreko erresistentzia handia du. Areago, sator-arratoi biluziak ez du minik sentitzen larruazalean eta tasa metaboliko zein arnasketa-tasa oso baxuak ditu. Aipatu beharrekoa ere bada sator-arratoi biluzia eta Damaralandiako sator-arratoia (Cryptomys damarensis) ezagutzen diren ugaztun eusozialen espezie bakarrak direla, alegia, sozialitate-mailarik handiena duten bakarrak^[7][8].

1. ↑ (Ingelesez)Mammals - full taxonomy and Red List status Ugaztun guztien egoera 2008an
2. ↑ Rüppell. (1842). in: Bathyergidae. Mus. Senckenbergianum Abh., 99 or..
3. ↑ Mammal species of the world : a taxonomic and geographic reference. (3rd ed. argitaraldia) Johns Hopkins University Press 2005 ISBN 0801882214. PMC 57557352. (Noiz kontsultatua: 2019-11-08).
4. ↑ ^{a b} Kingdon, Jonathan, 1935-. The Kingdon field guide to African mammals. (Second edition. argitaraldia) ISBN 9781472925312. PMC 907676449. (Noiz kontsultatua: 2019-11-08).
5. ↑ Handbook of the mammals of the world. ISBN 9788496553491. PMC 304148757. (Noiz kontsultatua: 2019-11-08).
6. ↑ (Ingelesez) Animals, Jennifer Welsh 2011-10-12T17:10:40Z. «Naked Mole Rat Genome May Hold Key to Long Life» livescience.com (Noiz kontsultatua: 2019-11-08).
7. ↑ (Ingelesez) O'Riain, M. Justin; Faulkes, Chris G.. (2008). Korb, Judith ed. «African Mole-Rats: Eusociality, Relatedness and Ecological Constraints» Ecology of Social Evolution (Springer Berlin Heidelberg): 207–223.  doi:10.1007/978-3-540-75957-7_10. ISBN 9783540759560. (Noiz kontsultatua: 2019-11-08).
8. ↑ (Ingelesez) Burland, Tamsin M.; Bennett, Nigel C.; Jarvis, Jennifer U. M.; Faulkes, Christopher G.. (2002-05-22). «Eusociality in African mole-rats: new insights from patterns of genetic relatedness in the Damaraland mole-rat ( Cryptomys damarensis )» Proceedings of the Royal Society of London. Series B: Biological Sciences 269 (1495): 1025–1030.  doi:10.1098/rspb.2002.1978. ISSN 0962-8452. PMID 12028759. PMC PMC1690998. (Noiz kontsultatua: 2019-11-08).