Mekanika klasikoaren historia

Artikulu sorta honen partea:
Mekanika klasikoa
${\displaystyle {\boldsymbol {F}}=m{\boldsymbol {a}}}$ Newtonen legeak
Historia Kronologia
Adarrak Aplikatua Dinamika Estatika Zerukoa Zinematika Medio jarraituak Zinetika Estatistikoa
Oinarriak Abiadura Azelerazioa Abiadura-modulua Bulkada D'Alembert-en printzipioa Denbora Energia potentziala zinetikoa Erreferentzia-sistema Erreferentzia-sistema inertziala Erreferentzia-sistema ez-inertziala Espazioa Indar-parea Indarra Inertzia / Inertzia-momentua Lana Lan birtuala Masa Momentua Momentu angeluarra Momentu lineala Potentzia Torkea
Zientzialariak Galileo Huygens Newton Kepler Horrocks Halley Euler d'Alembert Clairaut Lagrange Laplace Hamilton Poisson Daniel Bernoulli Johann Bernoulli Cauchy
Muinekoak Bibrazioa Desplazamendua Erreferentzia-sistema Erreferentzia-sistema inertziala Erreferentzia-sistema ez-inertziala Gorputz zurruna Eulerren ekuazioa Solido zurrunaren mekanika Grabitazio unibertsalaren legea Higidura zuzena Higidura Marruskadura-indarra Newtonen legeak Osziladore harmonikoa Moteltze(Moteltze ratio) Higiduraren ekuazioa Eulerren higiduraren legeak Itxurazko indarra Partikula planarraren higadura-mekanika Abiadura erlatiboa Higidura harmoniko sinple
Biraketa Abiadura angeluarra Abiadura tangentziala Azelerazio angeluarra Biraketa-abiadura Coriolis efektua Desplazamendua Erreferentzia-sistema Higidura zirkular Indar zentripetu Indar zentrifugo Maiztasuna Pendulua
Formulazioak Newtonen legeak Mekanika analitikoa Mekanika Lagrangiar Mekanika Hamiltoniar Mekanika Routhiar Hamilton–Jacobi ekuazioa Appellen higidura-ekuazioa Koopman–von Neumann mekanika
Kategoriak Mekanika klasikoa
i e a

Fisikaren barruan, Mekanika deritzo indarren eraginpean dagoen materiaren higidurak eta orekak era matematikoan aztertzen dituen atalari. Artikulu honetan, gaur egun duen izaera garatu arte Mekanikak mendeetan zehar izan duen historia azalduko da.

Izatez, Mekanikaren historia Galileorekin (1564-1642) hasi zen benetan. Baina Fisikaren atal honek askoz ezagutza zaharragoetan izan zuen jatorria, bereziki Aristotelesen (k.a. 384-322) eta Arkimedesen K.a. 287-212) gogoetetan abiatuta. Nolanahi ere, XIX. mendera arte mekanika terminoak gaur egun garbi bereizirik dauden bi arlo biltzen zituen: batetik, materiaren higiduraren azterketa zientifikoa eta, bestetik, teknologian erabiltzen ziren makinak fabrikatzeko artea.

Mendeetan zehar, Mekanikaren arloa asko zabaldu zen, terminoa argitzeko adjektibo osagarria gehitu zitzaizkion: mekanika newtondarra, mekanika analitikoa, mekanika lagrangearra, mekanika hamiltondarra, mekanika klasikoa, mekanika erlatibista. Mekanikaren garapen horiek Naturako higiduren behaketan gizakiengan sorturiko galderei erantzunak bilatzetik etorri dira: filosofoek, astronomoek, matematikariek... eginiko galderetatik. Betidanik, Natura miresten zuten gizakiek atsegin hartu dute zeru izartsuari edo itsasoko olatuei begiratzean, edo hegaztien hegaldia ikustean, edo ilunsentia mirestean, edo Naturaren beste hainbat gertaera behatzean. Edertasunez liluraturik, eta jakinahiaren eraginez, oso antzinatik hasita, gizakiek hainbat galdera planteatu dituzte, fenomeno naturalak zergatik eta nola gertatzen diren ulertu ahal izateko.

Gauzak horrela, garai guztietako naturaren filosofoek landu dituzten gaitetako bat higiduraren forma naturaletan parte hartzen duten indarren ezagutza izan da.