Mendi-hegal

Mendi-hegala, mendi-hegia, mendi-mazela edo mendi-magala^[1] mendi edo bestelako goragune baten albo edo alderdi maldatsua, ibarbidea gailurren lerroarekin lotzen duena.^[2]

Mendi-hegal terminoak bi esanahi ditu: Zentzu orokorrean, batez ere geologia dinamikoan erabilia, lur maldadun edozein azalera esan nahi du, gailurraren edo gailurreriaren eta magalen artean. Beste zentzu batean, forma ganbil baten gainazal inklinatuaren izena da. Forma ahurrei erreferentzia egitean, malda edo aldapa terminoa egokiagoa da.

Termino geomorfologikoari dagokionez, mendi-hegala haranen erliebean gertatzen den malda mota bat da, higadura prozesuekin lotuta.^{[3] [4]}Burbank eta Andersonek adierazten dute mendi-hegala gehienetan lurraren mugimendu tektonikoek eta higadurak sortzen dituztela, eta malda hauek denboran zehar aldatzen direla. Mendi-hegalek ere klima aldaketek eta uraren eraginak jasaten dituzte, horrela haien forma eta inklinazioa modu etengabean aldatzen delarik.^[5]

Mendi-hegalen adierazle garrantzitsuena haien aldapa da, leku batetik bestera asko aldatzen dena. Mendian, malda bertikalak daude, 90°-tik hurbil dauden maldak, batzuetan alderantzizko malda gain-ezkakoak. Mendi-hegalen batez besteko inklinazioa 20°-tik gorakoa da, oro har, mendi-oinean eta altueran baino handiagoa, eta maldak txikiak dira (2-3°) lautadan. Malden forma eta aldapa denboran zehar aldatzen dira. Aldapa mota batzuk malda gogorra edo malda pikoa deitzen dira.^[6]

1. ↑ Mendi, Elhuyar Hiztegia
2. ↑ Mendizaletasuna Hiztegia, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Saila (gaztelaniaz ere Departamento de Educación, Política Lingüística y Cultura), 2015eko urria, Vitoria-Gasteiz
3. ↑ Migoń 2013.
4. ↑ Pinet, P. R. (2017). Introduction to Geomorphology: The Processes that Shape the Earth's Surface
5. ↑ Burbank, D. W., & Anderson, R. S. (2011). Tectonic Geomorphology
6. ↑ Malda piko, Orotariko Euskal Hiztegia