Back New York AF New York City ALS ኒው ዮርክ ከተማ AM Nueva York AN Niweoforwicburg ANG نيويورك Arabic ܢܝܘ ܝܘܪܩ (ܡܕܝܢܬܐ) ARC نيو يورك ARY نيو يورك ARZ নিউয়ৰ্ক মহানগৰ AS
| New York New York | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ameriketako Estatu Batuetako hiria | |||||||||||
.jpg) | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Ameriketako Estatu Batuak | ||||||||||
| Estatua |  New York | ||||||||||
| Alkatea | Eric Adams (en)  | ||||||||||
| Izen ofiziala | New York Fort Neu-Amsterdam | ||||||||||
| Jatorrizko izena | New York | ||||||||||
| Posta kodea | 10000–10499, 11004–11005, 11100–11499 eta 11600–11699 | ||||||||||
| FIPS kodea | 3651000 | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 40°42′46″N 74°00′22″W / 40.7128°N 74.0061°W | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 1.213,369839 km² | ||||||||||
| Altuera | 25 m | ||||||||||
| Mugakideak | Westchester konderria, Union konderria, Hudson konderria, Nassau konderria eta Bergen konderria | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 8.804.190 (2020ko apirilaren 1a) 405.442 (2018) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 7.256 bizt/km² | ||||||||||
| Etxebizitzak | 3.191.691 | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Sorrera | 1624 eta 1626 | ||||||||||
| Telefono aurrizkia | 212, 347, 646, 718, 917, 929 | ||||||||||
| Ordu eremua | Ekialdeko Ordu-eremu, UTC−05:00 eta UTC−04:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Budapest, Jerusalem, Johannesburg, Kairo, Londres, Madril, Pekin, Santo Domingo, Tokio, Brasilia, Borås udalerria, Oslo, Aljer, Jakarta, Tel Aviv, Santiago de Cali, Shanghai, Marrakex, Seul, La Paz, Târgoviște, Dubai eta Mexiko Hiria | ||||||||||
| Matrikula | NY | ||||||||||
| Hizkuntza ofiziala | ingeles | ||||||||||
| nyc.gov | |||||||||||
New York[1] (ingelesez New York City eta ofizialki The City of New York) Estatu Batuetan bizilagun gehien (8.200.000) dituen hiria da. Izen bereko estatuan dago, Ozeano Atlantikoaren ertzean, Hudson ibaiaren bokalean. Herbeheretarrek eratu zuten 1625ean, merkataritza-helburuetarako gune gisa, eta Estatu Batuetako hiriburua izan zen 1785etik 1790era. Estatu Batuetako hiririk handiena izan da 1790ez geroztik. Hasieran hiria Manhattan uharteko hegoaldean eraiki zen, baina XIX. mendean hiri-bilbea etengabe hedatu zen. Munduko portu natural aproposenetako batean dago kokatuta, eta merkataritza eta finantza gune nagusietako bat da. Horrez gain, New Yorkek mundu osoan eragin itzela dauka hedabide, hezkuntza, entretenimendu, arte, moda eta publizitate arloetan. Halaber, nazioarteko arazoak aztertzeko gune oso garrantzitsua da, eta bertan dago Nazio Batuen Erakundearen egoitza nagusia.
"The City that Never Sleeps" ezizena eman diote, "Inoiz lo egiten ez duen hiria", alegia, hiriak gauez duen bizitza dela-eta. Era berean, Sagar Handia ("The Big Apple") ezizena ere jaso ohi du.
Hiriko auzune eta ikur asko arras ezagunak dira mundu osoan zehar. Askatasunaren Estatua izaten zen milioika eta milioika etorkinek XIX. mendearen bukaeran eta XX. mendearen hasieran Estatu Batuetara itsasontziz iristean ikusten zuten lehenbiziko erreferentzia. Wall Street, Manhattan uhartearen hegoaldean, finantza-zentro global nagusia izan da Bigarren Mundu Gerraz geroztik, eta bertan dago New Yorkeko Burtsa.
Bestalde, New York hiriaren ezaugarri bereizgarrienetakoa da bertako etxe orratzen ugaritasuna: munduko eraikinik garaienetako asko hiri hartan daude, esate baterako, Empire State Building.
New York kultur mugimendu askoren sorlekua da; besteak beste, Harlem Renaissance, literaturaren eta ikusizko artearen esparruan; espresionismo abstraktua ("New Yorkeko Eskola" gisa ere ezagutua), margolaritzan; eta hip hop, punk, salsa eta Tin Pan Alley, musikan.
- ↑ Euskaltzaindia. (2012-05-25). 170. araua: Amerikako toponimia. .