Noam Chomsky

Noam Chomsky
Irudi gehiago
katedradun 1955 -
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Avram Noam Chomsky
Jaiotza	East Oak Lane eta Filadelfia, 1928ko abenduaren 7a (96 urte)
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	Tucson East Oak Lane Allston (en) Lexington
Talde etnikoa	askenazia
Lehen hizkuntza	estatubatuar ingelesa ingelesa
Familia
Aita	William Chomsky
Ezkontidea(k)	Carol Chomsky  (1949ko abenduaren 24a -  2008ko abenduaren 19a) Valeria Wasserman Chomsky (en)  (2014 -
Seme-alabak	ikusi Aviva Chomsky
Familia	ikusi Judith Chomsky (en) (brother's wife (en) )
Hezkuntza
Heziketa	Massachusettseko Teknologia Institutua Central High School (en) 1945) Oak Lane Day School (en) Pennsylvaniako Unibertsitatea (1945 - 1949) Artean graduatu Pennsylvaniako Unibertsitatea (1949 - 1951) Arte-masterra Harvard Unibertsitatea (1951 - 1955) : hizkuntzalaritza
Hezkuntza-maila	Doktoretza
Doktorego ikaslea(k)	Barbara Partee (en) Tanya Reinhart (en) John R. Ross (en) Ray Jackendoff Mark Baker (en) Howard Lasnik (en) Alec Marantz (en) David Pesetsky (en) Janet Dean Fodor (en) Joan W. Bresnan (en) Robert C. Berwick Charles Yang (en) S.-Y. Kuroda (en) Tom Wasow (en) Leonard Harold Haines (en) Ivan Andrew Sag (en) Amy Sara Weinberg (en) Ken Hiraiwa (en) Anoop K. Mahajan (en) James D. McCawley (en) Mario Montalbetti
Hizkuntzak	ingelesa estatubatuar ingelesa hebreera
Irakaslea(k)	Zellig S. Harris (en) Nelson Goodman Roman Osipovitx Jakobson
Jarduerak
Jarduerak	filosofoa, hizkuntzalaria, politika-idazlea, unibertsitateko irakaslea, psikologoa, antropologoa, giza eskubideen aldeko ekintzailea, hezitzailea, hedabide-kritikaria, idazlea, iritzi-kazetaria, informatikaria, historialaria eta filologoa
Parte-hartzailea Barcelona en Comú-ren aldeko manifestua International endorsement letter to the people of Barcelona in support of Ada Colau (en) International endorsement letter. Barcelona leads the way (en)
Lantokia(k)	Pennsylvania Cambridge Tucson eta Massachusetts
Enplegatzailea(k)	Massachusettseko Teknologia Institutua  (1955 -  2002)
Lan nabarmenak	ikusi Syntactic Structures (en) World Orders Old and New (en) Aspects of the Theory of Syntax (en) Manufacturing Consent (en) The Chomsky Reader (en) Class Warfare (en) Necessary Illusions: Thought Control in Democratic Societies (en) Ilusionistas (en) Deterring Democracy (en) Making the Future (en) Conditions on Transformations (en) Middle East Illusions (en) Knowledge of Language (en) Cartesian Linguistics (en) The Sound Pattern of English (en) 9-11 (en) Interventions (en) Imperial Ambitions (en) Occupy (en) Objectivity and Liberal Scholarship (en) The Prosperous Few and the Restless Many (en) Gaza in Crisis (en) Current Issues in Linguistic Theory (en) American Power and the New Mandarins (en) Propaganda and the Public Mind (en) The Fateful Triangle (en) Understanding Power: The Indispensable Chomsky (en) Hegemony or Survival: America’s Quest for Global Dominance (en) Lectures on Government and Binding (en) The Political Economy of Human Rights (en) Profit over People: Neoliberalism and Global Order (en) Failed States (en) Counter-Revolutionary Violence: Bloodbaths in Fact & Propaganda (en) Why Only Us: Language and Evolution (en) What Kind of Creatures Are We? (en) Rogue States: The Rule of Force in World Affairs (en) Chomsky hierarchy (en)
Jasotako sariak	ikusi Orwell Award  (1987) John Simon Guggenheim Memorial Foundation beka Benjamin Franklin domina  (1999) Helmholtz Domina  (1996) Thomas Merton Award  (2010) Sretenje Order James Joyce Awards Erich Fromm Prize  (2010) William James Fellow Award  (1989) Albertus-Magnus professorate  (2011) Kyoto Prize in Basic Sciences  (1988) APA Award for Distinguished Scientific Contributions to Psychology  (1984) honorary doctor of the University of St Andrews honorary doctorate from Columbia University honorary doctor of Harvard University honorary doctorate from the University of Cambridge honorary doctor of the University of Uppsala Honorary doctor of the University of Bologna honorary doctorate of the Vrije Universiteit Brussel  (2003) honorary doctor of the University of Athens Honorary doctorate from University of Toronto CSS Fellow Fellow of the Royal Society of Canada Fellow of the Linguistic Society of America Honorary Doctorate of University of Buenos Aires honorary doctorate from the McGill University honorary doctor of the Peking University  (2007) BBVA Foundation Frontiers of Knowledge Award  (2018) Honorary Doctorate from the National Autonomous University of Mexico honorary doctor of Loyola University Chicago honorary doctorate of the Autonomous University of Madrid honorary doctor of the University of Chile Associate Member of the Tunisian Academy of Sciences honorary doctor of the University of Calcutta Honorary doctorate from university of Florence honorary doctor of Amherst College Albertus-Magnus professorate  (2011) Carl von Ossietzky Prize  (2004) Seán MacBride Peace Prize  (2017) US Peace Prize  (2011) Sydney Peace Prize  (2011) Honorary Fellow of the British Psychological Society
Kidetza	Alemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia Serbian Academy of Sciences and Arts (en) Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Royal Society of Canada (en) Amerikako Sozietate Filosofikoa Zientziak Aurrera Egiteko Elkarte Amerikarra Academia Europaea (en)
Mugimendua	ateismoa New Left (en) anti-war movement (en) Anarkosindikalismoa
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	agnostizismoa
chomsky.info

Avram Noam Chomsky (Philadelphia, Pennsylvania, Ameriketako Estatu Batuak, 1928ko abenduaren 7a - ) hizkuntzalaria, filosofoa, zientzialari kognitiboa, historialaria^[1], gizarte kritikaria eta aktibista politikoa da^[2]. Massachusettsko Teknologia Institutuko hizkuntzalaritza eta filosofia irakasle emeritua da, eta XX. mendeko hizkuntzalari garrantzitsuenetako bat. 1957ko Syntactic Structures lanarekin, gramatika sortzailearen lehen teorialaria izan zen; hizkuntzalaritza eskola horrek sintaxia hizkuntzen ikerkuntzaren erdigunean kokatu zuen, eta jakintza horretara erabateko iraultza ekarri.

Chomskyren hizkuntzalaritzak norbanakoak hizkuntzaz jabetzeko duen bideari buruzko teoria berri bat aurkeztu du, eta hizkuntzaren sakoneko egitura eta oinarriei azalpena bilatu nahi die. Hizkuntzaren ikuspegi innatista batez (hizkuntza gizakiaren jaiotzezko gaitasuna da), gramatika giza sistema kognitibo bereizitzat du. Halaber, «hizkuntzaren organo» baten eta gramatika unibertsal baten existentzia aldezten du. Horregatik eta giza zientziei egindako beste ekarpen askorengatik, XX. mendeko zientzialari ospetsuenetako bat da.^[3]

Bere ekarpen zientifikoez gainera, Chomsky oso ezaguna izan da ekintzaile politiko gisa Vietnamgo gerraz geroztik. AEBen kanpo politika —hala nola Israelgo estatuari buruzkoa— ohiko jomuga ditu mundu osoan argitaratzen diren artikulu eta saiakera-liburuetan. Chomskyk bere pentsamoldea tradizio liberal erradikalaren baitan kokatzen du, sozialismo libertarioaren barruan. Anarkosindikalismoaz interesa agertu du, bereziki Espainiako Gerra Zibileko kolektibizazioetan garatutakoaz. IWW sindikatu iraultzaileko kide da. Egoera politikoaz egiten dituen analisi zorrotzek^[4] eragin nabarmena dute mundu osoko ezkerreko mugimenduetan.

1. ↑ (Ingelesez) Barsky, Robert F.. (1887). Noam Chomsky: A Life of Dissent.. . MIT Press, Cambridge,.
2. ↑ (Ingelesez) Edgley, Alison Archivado desde el original el 27 de junio de 2009.. (1999). Chomsky's Libertarian Socialism. .
3. ↑ (Gaztelaniaz) Sáenz,, Mauricio. (2011). Noam Chomsky, una vida de discrepancia. Península. ISBN 9788483076767...
4. ↑ (Gaztelaniaz) Martínez Ahrens, Jan. (2018-03-10). «Noam Chomsky: “La gente ya no cree en los hechos”» El País (Noiz kontsultatua: 2018-04-03).