Samoera | |
---|---|
Gagana fa'a Sāmoa — Gagana Samoa | |
Datu orokorrak | |
Lurralde eremua | Samoa uhartedia eta samoar diaspora |
Hiztunak | 369.957 |
Ofizialtasuna | Samoa Amerikar Samoa |
Hizkuntza sailkapena | |
Austro-Tai hizkuntzak austronesiar hizkuntzak malaysiar-polinesiar hizkuntzak malaysiar-polinesiar hizkuntza nuklearrak erdialde-ekialdeko hizkuntza maysiar-polinesiarrak ekialdeko malaysiar-polinesiar hizkuntzak ozeaniar hizkuntzak erdialde-ekialdeko ozeaniar hizkuntzak Ozeano Bare erdialdeko hizkuntzak polinesiar hizkuntzak erdialdeko polinesiar hizkuntzak ellicear hizkuntzak | |
Informazio filologikoa | |
Hizkuntza-tipologia | aditza-subjektua-objektua |
Alfabetoa | latindar alfabetoa |
Hizkuntza kodeak | |
ISO 639-1 | sm |
ISO 639-2 | smo |
ISO 639-3 | smo |
Ethnologue | smo |
Glottolog | samo1305 |
Wikipedia | sm |
ASCL | 9308 |
IETF | sm |
Samoera[1][2] (Gagana Sāmoa, [ŋaˈŋana ˈsaːmoa]) Samoa uhartediko hizkuntza da eta, ingelesarekin batera, Samoa eta Amerikar Samoako hizkuntza ofiziala. Austronesiar hizkuntzen kidea da; samoeraren hizkuntza hurbilena tongera da eta samoerarekin ahaidetasuna duten beste hizkuntzak, adibidez, indonesiera, hawaiiera eta Taiwaneko jatorrizko hizkuntzak dira (hau da, amisera eta bununera, adibidez).
Samoeraren dialektoen arteko desberdintasunak oso txikiak dira;[3] beraz, hiztunek zailtasunik gabe ulertzen dute elkar, eta gehienetan ez da esaten samoerak dialektoak dituela, baina hizkuntza formala eta hizkuntza informala ez dira berdinak.[4][3] Samoera latindar alfabetoaren aldaera batez idazten da. Idazketa mota horrek 18 hizki ditu, baina hiru (H, K, R) maileguetan bakarrik erabiltzen dira; makron ikurra bokal luzeak adierazteko eta «‘» ikurra [ʔ] hotsa adierazteko erabiltzen ditu.
Errolda ugariren arabera, Lurrean samoeraren 350.000–400.000 hiztun bizi dira, haien erdia Samoa uhartedian.[3][5] Zeelanda Berriak (batez ere Auckland hiriak) samoar kopuru handia du –114 000 gutxi-gorabehera– eta haien artean 81 000k samoeraz dakite. Zeelanda Berrian gehien hitz egiten den hirugarren hizkuntza da, ingeles eta maorieraren ostean. 2016an egindako erroldaren arabera, 44.875 hiztun Australian bizi ziren.[6]
Samoeraren astea (Vaiaso o le Gagana Sāmoa) samoar hizkuntzaren Zeelanda Berriko jai ofiziala da, bertako jaurlaritzak eta beste erakunde ugarik (UNESCO haien artean) euskarritua; jai hori lehen aldiz Australian 2010an egin zen. George Pratt britainiar misiolariak argitaratu zituen samoerazko lehen gramatika eta hiztegia 1862an.