Back Sokrates AF Sokrates ALS ሶቅራጠስ AM Socrates AN Socrates ANG सुकरात ANP سقراط Arabic سوقراط ARZ ছক্ৰেটিছ AS Sócrates AST
| Sokrates | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Alopeke (en)  eta Atenas, c. K.a. 469 / 470 |
| Herrialdea | Antzinako Atenas |
| Bizilekua | Antzinako Atenas |
| Heriotza | Atenas, K.a. 399 (71 urte) (69/70 urte) |
| Heriotza modua | derrigortutako suizidioa: hemlock poisoning (en) |
| Familia | |
| Aita | Sophroniscus |
| Ama | Phaenarete |
| Ezkontidea(k) | Xantipa Myrto (en) |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | antzinako greziera |
| Ikaslea(k) | ikusi
|
| Jarduerak | |
| Jarduerak | filosofoa, irakaslea, idazlea eta ethicist (en) |
| Influentziak | Anaxagoras, Filosofo presokratikoak eta Sofistak |
| Eragin zuen | Mendebaldeko filosofia ia osoari; batez ere, Platon, Aristoteles, Aristipo, Antistenes |
| Kidetza | Bule |
   | |
Sokrates[1] (antzinako grezieraz: Σωκράτης; Atenas, Grezia, c. K.a. 470 – Atenas, Grezia, K.a. 399) Grezia Klasikoko filosofo bat izan zen. Mendebaldeko filosofiaren sortzailetzat eta pentsamenduaren tradizio etikoaren lehen filosofo moraltzat hartzen da. Sokrates, irudi enigmatikoa, ez da inongo testuren egilea, eta idazle klasikoen, bereziki Platon eta Xenofonte ikasleen, hil ondoko kontakizunen bidez ezagutzen da. Kontakizun horiek dialogo gisa idatzita daude, eta Sokratesek eta haren solaskideek gai bat aztertzen dute galdera-erantzunen estiloan: elkarrizketa sokratikoaren literatura-generoa sortu zuten. Sokratesi buruzko kontakizun kontrajarriek ia ezinezkoa egiten dute haren filosofia –hots, arazo sokratikoa– berreraikitzea. Sokrates irudi polarizatzailea izan zen Atenasko gizartean. K.a. 399. urtean, gazteria galaraztea eta hondatzea leporatu zioten. Egun bat iraun zuen epaiketa baten ondoren, heriotza-zigorra ezarri zioten. Espetxean igaro zuen azken eguna, eta ihes egiteko eskaintzak baztertu zituen.
Platonen dialogoak antzinatetik gordetzen diren Sokratesen kontakizun osatuenen artean daude. Filosofiaren arloen ikuspegi sokratikoa frogatzen dute, hala nola epistemologia eta etika. Sokrates platonikoak metodo sokratikoaren eta ironia sokratikoaren kontzeptuei ematen die izena. Galde-metodo sokratikoa, edo elenchus, galdera eta erantzun laburren bidezko elkarrizketan gauzatzen da, Sokratesek eta bere solaskideek galdera edo esanahi abstraktu baten zenbait alderdi aztertzen dituzten testu platonikoetan pertsonifikatua, normalean bertute batekin zerikusia duena, eta irteerarik gabeko kalezuloan aurkitzen dira, ulertzen zutena definitzeko gai ez direlako. Sokrates ezaguna da bere ezjakintasun osoa aldarrikatzeagatik: esaten zuen bere ezjakintasunaz baizik ez zela jakitun, eta adierazten zuen gure ezjakintasunaren kontzientzia hartzea dela filosofatzeko lehen urratsa.
Sokratesek eragin handia izan zuen Antzinate berantiarreko filosofoetan, eta hala segitu du Aro Modernoan. Erdi Aroko eta islamiar jakintsuek aztertu zuten, eta zeregin garrantzitsua izan zuen Italiako Errenazimentuaren pentsamenduan, batez ere mugimendu humanistaren baitan. Harekiko interesa ez da gutxitu, Søren Kierkegaarden eta Friedrich Nietzscheren obretan islatzen den bezala. Sokratesek artean, literaturan eta herri-kulturan zituen irudikapenek mendebaldeko tradizio filosofikoan oso ezaguna bihurtu dute.