Jona (bibelboek)

Jona, yn it oarspronklike Hebriuwsk: יונה, Yonah, is in tekst út sawol de joadske as de kristlike Bibel. Yn 'e joadske Tenach makket it ûnderdiel út fan it boek תרי עשר, Ṯrei Asar, dat "De Tolve" betsjut (t.w. de tolve lytse profeten, dy't yn 'e joadske Bibel gearboske binne ta ien inkeld boek), it 13de fan 24, dat dan wer ûnder de Neḇi'im Aḥaronim (de "Lettere Profeten") falt. Yn it Alde Testamint fan 'e kristlike Bibel foarmet Jona in bibelboek op himsels, it 32ste fan 39 (neffens de Nije Fryske Bibeloersetting fan 1978), dat yn 'e offisjeuze ûnderferdieling fan 'e bibelboeken ta de Lytse Profeten heart (dy't sa neamd wurde om't dy teksten frij koart binne yn ferhâlding ta de saneamde Grutte Profeten).

Yn it boek Jona is it ferhaal fan 'e tsjinakseljende profeet Jona fêstlein, dy't troch God nei Ninevé ta stjoerd wurdt om dêr de ferdylging fan dy stêd te foarsizzen. Oars as de oare Lytse Profeten, dy't skriftlike fêstlizzings fan profesijen binne, is Jona frijwol hielendal yn 'e ferheljende trant steld; sels de profesije tsjin Ninevé wurdt inkeld yn it foarbygean oer ferteld. Hoewol't Jona spilet ûnder it regear fan 'e Israelityske kening Jerobeäm II (782-753 f.Kr.), is it boek nei alle gedachten pas skreaun yn 'e tiid nei de Babyloanyske Ballingskip, earne tusken de lette fyfde en iere fjirde iuw f.Kr. It ferhaal hat him yn 'e foarm berneteltsjes (Jona en de Walfisk) wierskynlik ûntjûn ta ien fan 'e bekendste ûnderdielen fan it Alde Testamint. Yn it joadendom wurdt it tradisjoneel oplêzen op 'e middei fan Jom Kippoer (de Grutte Fersoendei), fanwegen de berettens fan God, dy't derút nei foarren komt, om lju ferjeffenis te skinken as hja oprjocht berou hawwe fan har ferkeardens. De earste Fryske oersetting fan Jona wie dy fan Eeltsje Boates Folkertsma, dy't yn 1915 publisearre waard yn it tydskrift Yn Us Eigen Tael.