Gran Xogo

Gran Xogo
Tipo	guerra fría
Data	12 de xaneiro de 1830   ╴10 de setembro de 1895
[ Wikidata ]

The Great Game, o Gran Xogo, foi un conflito ocasionado pola rivalidade entre os imperios británico e ruso do século XIX pola influencia en Asia Central, principalmente en Afganistán, Persia e o Tíbet. Os dous imperios coloniais utilizaron intervencións militares e negociacións diplomáticas para adquirir e redefinir territorios en Asia Central e Meridional. Rusia conquistou Turquestán, e Gran Bretaña expandiuse e estableceu as fronteiras da India Británica. A principios do século XX, unha liña de estados, tribos e monarquías independentes dende a costa do mar Caspio ata o Himalaia oriental convertéronse en protectorados e territorios dos dous imperios.

Aínda que o Gran Xogo estivo marcado pola desconfianza, a intriga diplomática e as guerras rexionais, nunca estalou nunha guerra directa entre as forzas coloniais rusas e británicas.^[1] Porén, as dúas nacións loitaron na Guerra de Crimea de 1853 a 1856, que afectou ao Gran Xogo.^[2][3] Os imperios ruso e británico tamén cooperaron en numerosas ocasións durante o Gran Xogo, incluíndo moitos tratados e na Comisión de Límites Afgáns.

Gran Bretaña temía que a expansión de Rusia cara ao sur ameazase á India, mentres que Rusia temía a expansión dos intereses británicos a Asia Central. Como resultado, Gran Bretaña converteuse nunha alta prioridade en protexer todas as aproximacións á India, mentres que Rusia continuaba coa súa conquista militar de Asia Central.^[1][3] Conscientes da importancia da India para os británicos, os esforzos rusos na rexión tiñan a miúdo como obxectivo extorsionarlles concesións en Europa,^[2][4][5] pero despois de 1801, non tiñan ningunha intención de atacar directamente a India.^[2] Algúns dos plans de guerra rusos para India que foron propostos pero que nunca se materializaron foron os de Duhamel e Khrulev da Guerra de Crimea (1853–1856).^[6]

A rivalidade entre Rusia e Gran Bretaña no século XIX en Asia comezou coa planeada Marcha india de Paulo e as invasións rusas de Irán en 1804 - 1813 e 1826 - 1828, barallando Persia nunha competición entre potencias coloniais.^[7] Segundo a opinión xeral, o Gran Xogo comezou o 12 de xaneiro de 1830, cando Edward Law, o presidente da Board of Control da India, encargou a William Bentinck, o gobernador xeral, de establecer unha ruta comercial cara ao Emirato de Bukhara. Gran Bretaña tiña como obxectivo crear un protectorado en Afganistán e apoiar ao Imperio Otomán, Persia, Khiva e Bukhara como estados colchón contra a expansión rusa. Isto protexería a India e as principais rutas comerciais marítimas británicas bloqueando a Rusia de gañar un porto no Golfo Pérsico ou no océano Índico. A medida que as esferas de influencia rusa e británica se expandían e competían, Rusia propuxo a Afganistán como zona neutral.^[8]

Tradicionalmente considérase que o Gran Xogo chegou ao seu fin entre 1895 e 1907. En setembro de 1895, Londres e San Petersburgo asinaron os protocolos da Comisión de Límites de Pamir, cando se definiu a fronteira entre Afganistán e o Imperio Ruso mediante métodos diplomáticos.^[9] En agosto de 1907, a Convención anglo-rusa creou unha alianza entre Gran Bretaña e Rusia, e delineou formalmente o control en Afganistán, Persia e o Tíbet.

Este artigo sobre historia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.

1. ↑ ^{1,0 1,1} Ewans, Martin (2004). The Great Game: Britain and Russia in Central Asia, Volume 1, Documents. RoutledgeCurzon. ISBN 978-0415316392. 
2. ↑ ^{2,0 2,1 2,2} Jelavich, Barbara (1974). St. Petersburg and Moscow : Tsarist and Soviet foreign policy, 1814–1974. Indiana University Press. pp. 200–201. ISBN 0-253-35050-6. OCLC 796911. 
3. ↑ ^{3,0 3,1} "The Great Game, 1856–1907: Russo-British Relations in Central and East Asia". reviews.history.ac.uk. Arquivado dende o orixinal o 2022. Consultado o 2021. 
4. ↑ Irwin, Robert (2001). "An Endless Progression of Whirlwinds". London Review of Books 23 (12). ISSN 0260-9592. Arquivado dende o orixinal o 2021. 
5. ↑ Andreev, A. I. (2003). Soviet Russia and Tibet : the debacle of secret diplomacy, 1918-1930s. Brill. pp. 13–15, 18–20. ISBN 90-04-12952-9. 
6. ↑ Korbel, Josef (1966). Danger in Kashmir. p. 277. ISBN 978-1-4008-7523-8. OCLC 927444240. 
7. ↑ Gozalova, Nigar (2023). "Qajar Iran at the centre of British–Russian confrontation in the 1820s". The Maghreb Review 48 (1): 89–99. ISSN 2754-6772. doi:10.1353/tmr.2023.0003. 
8. ↑ Becker, Seymour (2005). Russia's Protectorates in Central Asia: Bukhara and Khiva, 1865–1924 (PDF). ISBN 978-0415328036. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2016. 
9. ↑ Morgan, Gerald (1981). Anglo-Russian Rivalry in Central Asia: 1810–1895, Epilogue by Lt. Col. (retd) Geoffrey Wheeler. ISBN 978-0714631790.