Republika ti Abagatan nga Aprika Opisial a nagnagan
| |
---|---|
Napili a pagsasao: "ǃke e꞉ ǀxarra ǁke" (ǀXam) (Ilokano: Panagkaykaysa iti Panagdudumaan) | |
Nailian a kanta: Nailian a Kanta iti Abagatan nga Aprika | |
Kapitolio | Pretoria (ehekutibo) Bloemfontein (hustisia) Cape Town (lehislatibo) |
Kadakkelan a | Johannesburg (2006)[2] |
Opisial a sasao | |
Grupgrupo ti etniko | 79.5% Nangisit 9.0% Puraw 9.0% Namarisan 2.5% Asiano |
Nagan dagiti umili | Abagatan nga Aprikano |
Gobierno | Batay-linteg parlamentario a republika |
Cyril Ramaphosa | |
David Mabuza | |
Lehislatura | Parlamento |
Nailian a Konseho dagiti Probinsia | |
Nailian a Gimong | |
Wayawaya Manipud iti Nagkaykaysa a Pagarian | |
• Kappon | 31 Mayo 1910 |
11 Disiembre 1931 | |
31 Mayo 1961 | |
Kalawa | |
• Dagup | 1,221,037 km2 (471,445 sq mi) (Maika-25) |
• Danum (%) | Bassit laeng |
Populasion | |
• Karkulo idi 2015 | 54,956,900[4] (Maika-25) |
• Senso idi 2011 | 51,770,560:18 |
• Densidad | 42.4/km2 (109.8/sq mi) (Maika-169) |
GDP (PPP) | Karkulo idi 2015 |
• Dagup | $725.004 bilion[5] (Maika-30) |
• Tunggal maysa a tao | $13,215[5] (Maika-90) |
GDP (nominal) | Karkulo idi 2015 |
• Dagup | $323.809 bilion[5] (Maika-35) |
• Tunggal maysa a tao | $5,902[5] (Maika-88) |
Gini (2009) | 63.1[6] nangato unay |
HDI (2014) | 0.666[7] kalalainganna · Maika-116 |
Kuarta | Rand (ZAR) |
Sona ti oras | UTC+2 (SAST) |
Pagmanehuan | kanigid |
Kodigo ti panagtawag | +27 |
TLD ti internet | .za |
Nagsasabtan: 30°S 25°E / 30°S 25°E
Ti Abagatan nga Aprika, opisial a ti Republika ti Abagatan nga Aprika, ket maysa a pagilian a mabirukan idiay akin-abagatan a murdong iti Aprika. Nabingbingay daytoy iti siam a probinsia, nga addaan iti 2,798 kilometro (1,739 mi) nga aplaya[8][9] kadagidiay taaw ti Atlantiko ken Indiano.[10] Iti amianan iti daytoy a pagilian ket naisanglad dagiti kaarrubana a teritorio iti Namibia, Botswana ken Zimbabwe; ti daya ket ti Mozambique ken Eswatini; ti Lesotho ket maysa a enclave a napalikmutan babaen ti teritorio ti Abagatan nga Aprika.[11]
Ti Abagatan nga Aprika ket maysa nga adu ti etnikona a pagilian ken adda dagiti nadumaduma a kultura ken pagsasao. Adda dagiti sangapulo ket maysa a mabigbigan a pagsasao iti batay-lintegna.[10] Dua kadagitoy a pagsasao ket nagtaud idiay Europa: Ingkes ti Abagatan nga Aprika ken Afrikaans, ti maysa a pagsasao a nangruna a nagtaud manipud iti Olandes a sinasao babaen dagiti kaaduan ti puraw ken dagiti Namarisan a Taga-Abagatan nga Aprika. Nupay nga ti Ingles ti kadawyan nga inus-usar iti biag ti publiko ken komersio, daytoy ket ti maikalima laeng a kaaduan nga ibalbalayan a pagsasao.[10] Amin nga etniko a ken dagiti grupo ti pagsasao ket addaan iti politiko a pannakairepresentana ti batay-linteg a demokrasia ti pagilian a mangbukel ti parlamentario a republika; a saan a maipada kadagiti kaaduan a parlamentario a republika, dagiti puesto ti daulo iti estado ken daulo iti gobierno ket naitiptiponda iti maysa a nagitaltalek ti parlamentario a Presidente.
Agarup a 79.5% ti populasion ti Abagatan nga Aprika ket addaan iti kaputotan a nangisit nga Aprikano,[12] a nabingbingay kadagiti nadumaduma nga etniko a grupo nga agsasao kadagiti sabsabali a pagsasao a Bantu, ken siam kadagitoy ket addaan iti opisial a kasasaad.[10] Ti Abagatan nga Aprika ket aglaon pay kadagiti kadakkelan a komunidad dagiti Europeano, Asiatiko, ken dagiti naglalaok iti kaputotan idiay Aprika.
Ti Abagatan nga Aprika ket nairanggo a kas maysa a naitengngaan ti ngato ti matgedan nga ekomnomia babaen ti Banko ti Lubong.[13] Adda daytoy ti kadakkelan nga ekonomia idiay Aprika, ken ti maika-28 a kadakkelan iti lubong.[14] Agarup a pagkapat ti populasion ket awan trabahona[15] ken agbibiag ti basbassit ngem US $1.25 ti maysa nga aldaw.[16]