Ti euro (senial: €; kodigo: EUR) ket isu ti opisial a kuarta ti eurosona, a buklen dagiti 20 kadagiti 27 a kamkameng nga estado ti Kappon ti Europa. Daytoy ket kuarta pay nga inus-usar babaen dagiti Instituto ti Kappon ti Europa. Ti eurosona ket buklen ti Austria, Belhika, Croatzia, Cyprus, Estonia, Pinlandia, Pransia, Alemania, Gresia, Irlánda, Italia, Latvia, Lithuania, Luxembourg, Malta, the Olánda, Portugal, Slovakia, Eslobenia, ken Espania.[2][3] Daytoy a kuarta ket maus-usar pay kadagiti lima a Europeano a pagpagilian isu ngarud a daytoy ket inaldaw nga inus-usar babaen dagiti 332 a riwriw a Europeano.[4] Iti patinayon, sumurok a 175 a riwriw a tattao iti sangalubongan a mairaman ti 150 a riwriw a tattao idiay Aprika ket agus-usarda kadagiti kuarta a napalseng iti euro.
Ti euro ket isu ti maikadua a kadakkelan a reserba a kuarta ken ti pay maikadua a kaaduan a naikomersio a kuarta iti lubong kalpasan ti doliar ti Estados Unidos.[5][6] Manipud idi Pebrero 2012, nga ad-adu ngem €890 bilion a maibalbalikuskos, ti euro ket adda ti kangatuan a naitipon a pateg dagiti nota ti banko ken sensilio a maibalbalikuskos iti lubong, ken linabsannan ti doliar ti E.U..[note 12] Segun ti Internasional a Pudo ti Panguartaan a karkulo iti 2008 GDP ken pagpadaan ti kapigsa ti panag-gatang kadagiti nadumaduma a kuarta, ti eurosona ket isu ti maikadua a kadakkelan nga ekonomia iti lubong.[7]
Ti nagan a euro ket opisial a naampon idi 16 Disiembre 1995.[8] Ti euro ket naiyamammo kadagiti busbos a tiendaan ti lubong a kas ti panakabilangan a kuarta idi 1 Enero 1999, a nagsukat ti dati a Europeano a Ynit ti Kuarta (ECU) iti pannakaibagi ti 1:1. kadagiti sensilio ti Euro a ken dagiti nota ti banko a naiserrek nga agbalikuskos idi 1 Enero 2002.[9] Bayat a ti euro ket dimteng a bimmassit iti US$0.8565 ti kaunegan ti dua a bulan, daytoy ket nailaklako a nagatngato ngem ti doliar ti E.U. manipud idi gibus ti 2002, a ti kinangatuanna ket US$1.6038 idi Hulio 2008.[10]
Manipud idi naladaw a 2009 ti euro ket nairebreb iti Naturay a Europeano-utang a didigra a daytoy ket nangiturong ti pannakapartuat iti Europeano a Patakder ti Natalna a Pinansia ken dagiti pay dadduma areporma a naigandat ti panagpatalna ti kuarta. Idi Hulio 2012, ti euro ket immuna a natnag iti kaunegan ti dua a tawen iti baba ti US$1.21, kalpasan kadagiti pannakadandanagan kadagiti utang ti Gresia ken dagiti nakasikoran ti sektor ti panagbanko idiay Espania.[11]
Biddut ti dakamat: Adda dagiti etiketa ti <ref> para iti grupo a nanaganan ti "note", ngem awan ti nabirukan a kapada nga etiketa ti <references group="note"/>, wenno awan ti pangrikep ti </ref>
- ^ Opisial a dokumento ken lehislasion a mangibaga ti euro a kas "ti agmaymaysa a kuarta".
"Regulasion ti Konsilo (EC) No 1103/97 of 17 Hunio 1997 iti naisangsangay a probision a naipanggep ti panagiyamammo ti euro". Opisial a Warnakan L 162, 19 Hunio 1997 P. 0001 – 0003. Dagiti European a Komunidad. 19 Hunio 1997. Naala idi 1 Abril 2009.
Daytoy a termino ket sagpaminsan a naampon babaen ti midia (Google a papanan para kadagiti insao) - ^ Rosenberg, Matt (23 Mayo 2010). "Dagiti pagilian ti Euro: 22 a Pagpagilian ket agus-usar ti Euro a kas ti Opisiala Kuartada". About.com. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2015-09-06. Naala idi 27 Disiembre 2010.
- ^ "Dagiti ministro ti KE ket kinayatda ti panagserrek ti Estonia iti euro". BBC News. 8 Hunio 2010. Naala idi 19 Hulio 2010.
- ^ "Ti Dagup a populasion manipud idi 1 Enero". Epp.eurostat.ec.europa.eu. 2011-03-11. Naala idi 2011-07-17.
- ^ "Triennial Central Bank Survey 2007" (PDF). BIS. 19 Disiembre 2007. Naala idi 25 Hulio 2009.
- ^ Aristovnik, Aleksander; Čeč, Tanja (30 Marso 2009). "Kompositional a panagsukisok ti Ganganaet a Reserba ti Kuarta Idi 1999–2007 a Paset ti Panawen. Ti Euro vs. Ti Doliar A kas dagiti mangyuna a Reserba ti Kuarta" (PDF). Munich Personal RePEc Archive, Paper No. 14350. Naala idi 27 Disiembre 2010.
- ^ "Reporta para kadagiti Naipili a Grupo dagiti Pagilian ken dagiti Suheto". Imf.org. 14 Septiembre 2006. Naala idi 5 Enero 2009. "Reporta para kadagiti Naipili a Grupo dagiti Pagilian ken dagiti Suheto". Imf.org. 14 Septiembre 2006. Naala idi 5 Enero 2009. "Reporta para kadagiti Naipili a Grupo dagiti Pagilian ken dagiti Suheto". Imf.org. 14 Septiembre 2006. Naala idi 5 Enero 2009.
- ^ "Europeano a Konseho ti Madrid (12/95): Dagiti Nagbanagan". Europeano a Parlamento. Naala idi 14 Pebrero 2009.
- ^ "Immuna a panagsukat (2002)". Sentro a Banko ti Europa. Naala idi 5 Marso 2011.
- ^ http://www.x-rates.com/d/USD/EUR/hist2012.html
- ^ "Dagiti sangalubongan a paklakuan idiay Espania ket natnag, nagdandanag ti Italia". 31 Mayo 2012.[permanente a natay a silpo]