Back Достоевски, Фиодор Михаил-иԥа AB Fjodor Dostojefski AF Fjodor Michailowitsch Dostojewski ALS Достоевский, Фёдор Михайлович ALT ፍዮዶር ዶስቶየቭስኪ AM Fyodor Dostoyevsky AN فيودور دوستويفسكي Arabic فيودور دوسطوييڤسكي ARY فيودور دوستويفسكى ARZ ফিওদোৰ দস্তয়েভস্কি AS
| Fyodor Dostoyevsky | |
|---|---|
 Ladawan ni Dostoyevsky idi 1872 a pinintaan babaen ni Vasily Perov | |
| Dagiti salaysay | |
| Nayanak | Fyodor Mikhaylovich Dostoyevsky 11 Nobiembre 1821 Moscow, Ruso nga Imperio |
| Natay | 9 Pebrero 1881 (tawen 59) San Petersburgo, Ruso nga Imperio |
| Pakipagilian | Russo |
| Edukasion | Milisia nga inhennieria-technikal nga unibersidad, San Petersburgo |
| Panawen | 1846–1881 |
| Kita | Nobela, ababa a sarita, warnakan |
| Literario a tignay | Realismo |
| Kangrunaan nga ob-obra | |
| Assawa |
|
| Annak | Sonya (1868) Lyubov (1869–1926) Fyodor (1871–1922) Alexey (1875–1878) |
| Pirma |  |
Ni Fyodor Mikhailovich Dostoyevsky[nota] (Ruso: Фёдор Миха́йлович Достое́вский, IPA: [ˈfʲodər mʲɪˈxajləvʲɪtɕ dəstɐˈjefskʲɪj] (
dengngen); 11 Nobiembre 1821 – 9 Pebrero 1881[nota]) sagpaminsan a transliterado ti Dostoevsky, ket maysa idi a Ruso a mannurat kadagiti nobela, dagiti ababa a sarita ken dagiti salaysay. Dagiti literario nga obra ni Dostoyevsky ket agsuksukisok ti sikolohia ti nagtagitaoan iti nariribukan a politikal, sosial ken espiritual a konteksto iti maika-19 a siglo a Rusia. Urayno ni Dostoyevsky ket nangrugrugi a nagsursurat kadagiti libro idi tengnga ti 1850 a tawtawen, ti kaaduan a nalaglagip nga obrana ket nanipud kadagiti naududi a tawtawen, a mairaman ti Krima ken Dusa, Ti Maag ken Dagiti Karamazov nga Agkakabsat a Lallaki. Isu ket nagsurat kadagiti sangapulo ket maysa a nobela, tallo a nobela, sangapulo ket pito nga ababa a nobela ken tallo a salaysay, ken kankanayon ak-akuen dagiti kritiko a kas maysa kadagiti kalatakan ken kaaduan a prominente a sokolohista iti literatura a lubong.[1]
Ni Dostoyevsky ket naipasngay ken dimmakkel idiay ospital ti Mariinsky Moscow, Rusia. Idi ubing isu ket naipayammo iti Ingles, Pranses, Aleman ken Ruso a literaura, ken dagiti pay banbanig a sarsarita ken salaysay. Ti kelaat nga ipupusay ti inana ket nakareggaay kaniana ken, iti isu met laeng a panawen, pinanawanna ti pribado nga eskuela para iti maysa nga akademia ti militar. Kalpasan idi nagturpos isu ket nagtrabo a kas inhenniero ken nabiit a naragragsakan ti liberal a panagbibiag. Kalpasan daytoy isu ket nangrugrugi a nangipatpatarus kadagiti libro tapno makabiruk ti kuarta. Idi lawlaw ti tenga ti 1840 atawtawen isu ket nagsurat ti immuna a nobelana, Pobre a Tattao, a daytoy ti nakaiserrekanna ti literario a lubong. Idi 1849 isu ket nakemmeg para iti pannakairamanna iti Petrashevsky a Sirkulo, ti maysa a progresibo a grupo. Isu ken dagiti dadduma a kamkameng ket naipabasol iti patay para iti panakibinglayda iti daytoy a grupo, ngem daytoy a panagpabasol ket maysa laeng rabrabaken a panagpapatay, ken ti sentensia ni Dostoyevsky ket nabaliwan ti uppat a tawen a pannakaibalud idiay Siberia. Kalpasan idi naiparuar, isu ket napilit a nagserbi a kas maysa a soldado ngem naikkat manipud iti militar gapu ti madi a salun-atna ken napalubosan nga agtultuloy kadagiti panagsursuratna.
Kadagiti simmakbay a panawen ni Dostoyevsky ket nagtrabtrabaho a kas maysa nga agiwarwarnak. Isu ket nangipabpablaak ken nagur-urnos kadagiti nadumaduma a bukodna a magasina ken kalpasan daytoy iti maysa a serial, ti Ti Diario ti Mannurat. Iti rugi kadagiti panagbanbaniagana ti Europa isu ket nagsagsagaba kadagiti banag a maipapan ti kuarta gapu ti panakairuamna ti sugal, a nagbanagan ti panakaemmana nga aglimlimos ti kuarta. Isu ket nagsagsagaba ti epilepsia kadagiti amin a manakman a panagbiagna. Ngem gapu ti aragaag nga enerhia ken ti kaadu ti obrana isu ket dimteng a nagbalin a maysa kadagiti kaaduan a nabasbasa ken naindayegan a mannurat idiay Rusia. Dagiti librona ket naipatarusen kadagiti ad-adu ngem 170 a pagsasao ken nailako ti agarup a 15 a riwriw a kopia.[2] Ni Dostoyevsky ket nangibati ti napaut a legado a nakaimpluensia kadagiti adu a mannurat, a mairaman ken ni James Joyce aginggana ken ni Ernest Hemingway ken Ayn Rand.
- ^ "Ruso a literatura". Encyclopædia Britannica. Naala idi 11 Abril 2008.
Dostoyevsky, nga isu ket nabigbigan a kas maysa kadagiti kalatakan a sikolohista iti literatura a lubong, ket nagsuksukimat a mangipakita ti panakaitutop ti Kristianidad kadagiti kaunegan a kinapudo ti panagpanpanunot.
- ^ Kjetsaa 1989, p. 7.