Imperio nga Otomano

Imperio nga Otomano
دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّه
Devlet-i Âliyye-i Osmâniyye
Imperio nga Otomano دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّه ; Devlet-i Âliyye-i Osmâniyye
1299–1923
	Wagayway Eskudo
	Napili a pagsasao: دولت ابد مدت; Devlet-i Ebed-müddet; (Ti Agnanayon nga Estado)
	Nailian a kanta: Imperio a kanta ti Otomano
	Ti Imperio nga Otomano idi 1600 AD (Kitaen: listaan dagiti teritorio)
Kapitolio	Söğüt (1302–26); Bursa (1326–65); Edirne (1365–1453); Konstantinopla (1453–1922)
Sapasap a sasao	Otomano a Turko, Turko (opisial a pagsasao), Albanes, Arabiko, Arameo, Armenio, Azerbaijani, Berber, Bosnio, Búlgaro, dagiti amin a Kaukasiko a pagsasao, Koptiko, Krimea Tatar, Kroata, Domari, Gagauz, Georgiano, Aleman, Griego, Hebreo, Hudio-Espaniol, Hungaro, Dagiti pagsasao nga Italiano, Kurdo, Latin, Pagsasao a LazLaz, Masedonia, Persiano, Rumano, Ruso, Ruteno, Serbio, Somali, Ukraniano, Urum, Vlach, Zazaki
Relihion	Islam (Sunni, Shia ken dadduma pay), Kristianidad (Ortodoksia, Romano a Katolisismo), Hudaismo ken dadduma pay a minoridad a relihion idiay Tengnga a Daya ken ti Balkanes.
Gobierno	Kalipato
Sultan
• 1281–1326 (umuna)	Osman I
• 1918–1922 (naudi)	Mehmed VI
Nalatak a Biseres
• 1320–1331 (umuna)	Alaeddin Pasha
• 1920–1922 (naudi)	Ahmed Tevfik Pasha
Lehislatura	Imperial a Parlamento
• Akinngato a kamara	Senado
• Akinbaba a kamara	Kamara dagiti Deputado
Pakasaritaan
• Gubat iti Bapheus	1299
• Interregno	1402–1414
• 1. Batay-linteg	1876–1878
• 2. Batay-linteg	1908–1918
• Panagikkat ti Sultanato (1 Nobiembre 1922) ken ti panagpanaw ni Mehmed VI, ti kaudian a Sultan (17 Nobiembre 1922)	1 Nobiembre 1922
• Panagtuang iti Sultanate	Oktubre 29 1923
Kalawa
1683	5,200,000 km2 (2,000,000 sq mi)
1914	1,800,000 km2 (690,000 sq mi)
Populasion
• 1856	35350000
• 1906	20884000
• 1912	24000000
Kuarta	Akçe, Para, Kuruş, Lira, Sultanî
Sinaruno	Simmaruno
	Seljuk a Sultanato iti Rûm
	Imperio ti Dumaya a Romano
	Imperio iti Trebizond
	Despota iti Morea
	Despota iti Epirus
	Despota iti Dobruja
	Dukado iti Purpuro
	Karamanids
	Pagarian ti Bosnia
	Maikadua nga Imperio ti Bosnia
	Serbia a Despota
	Liga iti Lezhë
	Sutanato ti Mamluk
	Pagarian iti Hungaria kadagiti Tengnga a Panawen
	Arhelia ken Tunis
Turkia
Republika ti Heleniko
Sultanato iti Ehipto
Bosnia ken Hersegobina
Serbia
Albania
Pagarian iti Romania
Bulgaria
Britaniko a Sipre
Britaniko a Mesopotamia
Britaniko a Palestina
Pranses nga Arhelia
Pranses a Tunisia
Pranses a Siria
Italiano nga Amianan nga Aprika
Yemen
Pagarian iti Hejaz
Republika ti Kars
Kuwait
Pagarian iti Hejaz
Parte ita nga aldaw ti	Pagpagilian tatta Albania; Arhelia; Armenia; Austria; Azerbaijan; Bahrain; Bielorusia; Bosnia ken Herzegovina; Bulgaria; Chad; Kroasia; Cyprus; Djibouti; Ehípto; Eritrea; Etiopia; Georgia; Gresia; Hungaria; Iran; Irak; Israel; Hordania; Kosovo; Kuwait; Lebanon; Libya; Niger; Akin-amianan a Cyprus; Amianan a Macedonia; Mali; Moldova; Morocco; Montenegro; Oman; Palestina; Polonia; Qatar; Romania; Rusia; Saudi Arabia; Serbia; Eslobakia; Eslobenia; Somalia; Abagatan a Sudan; Sudan; Siria; Tunisia; Turkia; Ukrania; Dagiti Nagkaykaysa nga Emirato nga Arabo; Yemen ;
	Pagsurotan a panawen ti Imperio nga Otomano; Pagsurotan dagiti mainaig nga artikulo ti Imperio nga Otomano

Ballaag ti panagipadas: Panid nga agus-usar iti Plantilia:Infobox pagilian nga agraman iti di ammo a parametro ti "event_start2"

Ballaag ti panagipadas: Panid nga agus-usar iti Plantilia:Infobox pagilian nga agraman iti di ammo a parametro ti "stat_pop7"

Ballaag ti panagipadas: Panid nga agus-usar iti Plantilia:Infobox pagilian nga agraman iti di ammo a parametro ti "continent"

Ballaag ti panagipadas: Panid nga agus-usar iti Plantilia:Infobox pagilian nga agraman iti di ammo a parametro ti "ref_area"

Ballaag ti panagipadas: Panid nga agus-usar iti Plantilia:Infobox pagilian nga agraman iti di ammo a parametro ti "stat_year6"

Ballaag ti panagipadas: Panid nga agus-usar iti Plantilia:Infobox pagilian nga agraman iti di ammo a parametro ti "event_end2"

Ballaag ti panagipadas: Panid nga agus-usar iti Plantilia:Infobox pagilian nga agraman iti di ammo a parametro ti "stat_pop6"

Ballaag ti panagipadas: Panid nga agus-usar iti Plantilia:Infobox pagilian nga agraman iti di ammo a parametro ti "stat_year7"

Ti Imperio nga Otomano^{[dn 4]} wenno Narimbaw nga Estado ti Otomano (Otomano Turko: دَوْلَتِ عَلِيّهٔ عُثمَانِیّه Devlet-i ʿAliyye-yi ʿOsmâniyye^[9] (ti pay عثمانلى دولتى Osmanlı Devleti),^{[dn 5]} Moderno a Turko: Osmanlı Devleti wenno Osmanlı İmparatorluğu) ket maysa idi a Turko nga imperio a nagpaut manipud idi 27 Hulio 1299^[10] aginggana idi 29 Oktubre 1923.^[11]

Ti Imperio nga Otomano ket isu kadagiti kadakkelan ken kapautan nga imperio iti pakasaritaan; a daytoy nga Estado ti Otomano, ti politikana, supsupiat, ken kultura a tinawtawid ken ti maysa a nawatiwat a heograpia ket nagited daytoy ti maysa kadagiti kabayagan nga agnanayon a pannakasarita. Idi las-ud ti maika-16 ken maika-17 a siglo, iti kabilegan a panagsakupna babaen ti panagturay ni Suleiman ti Nadaeg , daytoy nga imperio ket isu kadagiti kabilegan nga estado iti lubong – maysa nga adu ti panaka-umili, adu ti pagsasao nga imperio a naibistrad manipud iti akin-abagatan a nagbedbeddengan iti Nasantuan a Romano nga Imperio aginggana kadagiti wayawaya iti Vienna, Naarian a Hungaria (moderno Eslobakia) ken ti Polako–Lituano a Mankomunidad iti amianan aginggana idiay Yemen ken Eritrea iti abagatan; manipud iti Arhelia iti laud aginggana ti Azerbaijan iti daya;^[12] nga agtengtengngel ti kaaduan iti Abagatan a daya nga Europa, Akinlaud nga Asia ken Amianan nga Aprika.^[13] Daytoy nga imperio ket naglaon kadagiti 32 probinsia ken dagiti dadduma pay a basalo nga estado, nga adda kadagitoy ket nasagepsepan iti dayta nga imperio, a dagiti dadduma ket naikkanda ti sabsabali a kita nga autonomia kadagiti sumaganad a sigsiglo.^{[dn 6]}

A ti Konstantinopla a kas ti kapitoliona ken ti nawatiwat a panagtengngel kadagiti daga ti lawlaw ti Mediteraneo a labneng, ti imperio ket adda idi ti sentro kadagiti panagtigtignay a nagbaetan ti Akindaya ken Akinlaud a lublubong para kadagiti sumurok nga innem a siglo.

Kalpasan ti pannakabigbig iti baro a Turko a parlamento (Nalatak a Nailian nga Asenblia iti Turkia) a naikuartel idiay Ankara, babaen ti Tulag iti Lausanne a napirmaan idi 24 Hulio 1923, ti Turko a parlamento ket nagirangarang idi 29 Oktubre 1923 ti pannakabangon ti Republika ti Turkia a kas ti baro a Turko nga Estado a simmukat ken pormal a napatinggaan ti awanen nga Otomano nga Imperio, a nailinia iti tulag.^[14]^[15]^[16]^[17]^[18]^[19]^[20]^[21] Ti Otomano a Kalipato ket naikkat idi 3 Marso 1924; dagiti turay ken tagikua ti Kalipato ket naiyalis idiay Nalatak a Nailian nga Asemblia iti Turkia.

^ Ti Ensiklopedia Britanika, Vol.7, Inurnos babaen ni Hugh Chisholm, (1911), 3; Konstantinopla, ti kapitolio iti Turko nga Imperio...
^ Britannica, Istanbul Naiyarkibo 2007-12-18 iti Wayback Machine:Nga idi napabangon ti Republika ti Turkia idi 1923, ti kapitolio ket naiyakar idiay Ankara, ken ti Konstantinopla ket opisial nanaganan manen nga Istanbul idi 1930.
^ Yücel Karadaş, Ziya Gökalp'te Şarkiyatçılık: Doğu'nun batıcı üretimi, Anahtar Kitaplar, 2008, p. 133. (iti Turko), Osmanlı devrinde resmi dil olarak kullanılan Osmanlıca ile halk arasında konuşulan Türkçe, söz konusu dönemde kullanılan dillerdir.
^ Şerafettin Turan, Türk Kültür Tarihi: Türk Kültüründen Türkiye Kültürüne ve Evrenselliğe, Bilgi Yayınevi, 1990, p. 59.(iti Turko), ...devlet kuruluşlarında kullanılan Arapça – Farsça – Türkçe karışımı Osmanlıca ile halkın konuştuğu Türkçe arasındaki uçurum giderek artarken, …
^ Peter Turchin, Thomas D. Hall ken Jonathan M. Adams, "East-West Orientasion iti Pakasaritaan dagiti Imperio Naiyarkibo 2007-02-22 iti Wayback Machine", Warnakan iti Sangalubongan a Sistema ti Panagsukisok Vol. 12 (no. 2), pp. 219-229 (2006).
^ Dündar, Orhan; Dündar, Erhan, 1.Dünya Savaşı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1999, ISBN 975-11-1643-0
^ Salaysay ti pannakaabak: ti militar ti Otomano idiay Balkanes, 1912–1913, Edward J. Erickson, panid 59
^ "Yeni Turkiye Araştırma ve Yayın Merkezi; Geleceğin Türkiye'si bambaşka olacak". Yeniturkiye.com. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2015-10-29. Naala idi 2011-11-06. Naiyarkibo 2015-10-29 iti Wayback Machine
^ "Otomano a kuarta nga adda ti Arabiko a naisuratan". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2017-03-28. Naala idi 2010-08-26. Naiyarkibo 2017-03-28 iti Wayback Machine
^ "Maysa a grammatiko ti pagsasao a Turko". Archive.org. Naala idi 2011-11-06.
^ Temel Britannica, Ana Yayıncılık-Encyclopaedia Britannica, 1992, Cilt 18, Sh. 41-96; Türkiye. ISBN 975-7760-02-1
^ Stephen Turnbull, Ti Imperio nga Otomano 1326–1699, Dagiti Naken a Pakasaritaan, tom. 62, Dagiti Nasken a Pakasaritaan, 2003. [manipud kadagiti artikulo ti likud nga abbong]
^ "Manipud ti artikulo ti Imperio nga Otomano idiay Oxford nga Online nag Islamiko a Panagadal". Oxfordislamicstudies.com. 2008-05-06. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-05-25. Naala idi 2010-08-26. Naiyarkibo 2012-05-25 iti Wayback Machine
^ Ti Sultanato ket naikkat idi 1 Nobiembre 1922. Mehmed VI, ti naudi nga Otomano a Sultan, ket pimmanaw manipud idiay Istanbul idi 17 Nobiembre 1922, a daytoy ket saanna a kayat a sawen a ti Otomano nga Imperio kompleto a nagpatingga ken nagipasardeng kadagiti amin a pamay-anna.
^ "Napno a teksto ti Tulag itif Lausanne (1923)". Wwi.lib.byu.edu. Naala idi 26 Agosto 2010.
^ Böyle olunca, Türkiye, bu Devletin mirasçısı değildir; ona ardıl olan Devletlerden biridir., Seha Meray, Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar-Belgeler (Ti Kappia a Konperensia ti Lausanne , Dagiti Minuto-Dagiti okumento), Cilt 1, Kitap 3, Ankara Üniversitesi, Siysal Bilgiler Fakültesi, 1973, p. 181. (iti Turko)
^ Douglas Arthur Howard, Ti pakasaritaan iti Turkia, Greenwood Publishing Group, 2001, ISBN 978-0-313-30708-9, p. 1
^ Ahmad Razavi, Kontinental a samang a deliminasion ken dagiti minaig a banbanag a maipapan ti taaw idiay Persiano a Golpo, Martinus Nijhoff Publishers, 1997, ISBN 978-90-411-0333-8, p. 149.
^ Alan Rush, Al-Sabah: Pakasaritaan ken Henealohia ti Agturturay a Pamilia ti Kuwait, 1752–1987, Ithaca Press, 1987, ISBN 978-0-86372-081-9, p. 44.
^ Elie Kedourie, Nationalismo idiay Asia ken Aprika, Routledge, 1974, ISBN 978-0-7146-3046-5, p. 49.
^ Michael Berenbaum, Abraham J. Peck, Paglaglagipan ti Holokausto a Museo ti Estados Unidos, Ti Holokausto ken Pakasaritaan: Ti Naammoan, Ti Di-naammuan, Ti Nasuppiatan, ken Ti Nausig manen, Unibersidad ti Indiana a Pagmalditan, 1998, ISBN 978-0-253-33374-2, p. 537.

Biddut ti dakamat: Adda dagiti etiketa ti <ref> para iti grupo a nanaganan ti "dn", ngem awan ti nabirukan a kapada nga etiketa ti <references group="dn"/>, wenno awan ti pangrikep ti </ref>

[1] Ti Ensiklopedia Britanika, Vol.7, Inurnos babaen ni Hugh Chisholm, (1911), 3; Konstantinopla, ti kapitolio iti Turko nga Imperio...

[2] Britannica, Istanbul Naiyarkibo 2007-12-18 iti Wayback Machine:Nga idi napabangon ti Republika ti Turkia idi 1923, ti kapitolio ket naiyakar idiay Ankara, ken ti Konstantinopla ket opisial nanaganan manen nga Istanbul idi 1930.

[5] Yücel Karadaş, Ziya Gökalp'te Şarkiyatçılık: Doğu'nun batıcı üretimi, Anahtar Kitaplar, 2008, p. 133. (iti Turko), Osmanlı devrinde resmi dil olarak kullanılan Osmanlıca ile halk arasında konuşulan Türkçe, söz konusu dönemde kullanılan dillerdir.

[6] Şerafettin Turan, Türk Kültür Tarihi: Türk Kültüründen Türkiye Kültürüne ve Evrenselliğe, Bilgi Yayınevi, 1990, p. 59.(iti Turko), ...devlet kuruluşlarında kullanılan Arapça – Farsça – Türkçe karışımı Osmanlıca ile halkın konuştuğu Türkçe arasındaki uçurum giderek artarken, …

[autogenerated1-7] Peter Turchin, Thomas D. Hall ken Jonathan M. Adams, "East-West Orientasion iti Pakasaritaan dagiti Imperio Naiyarkibo 2007-02-22 iti Wayback Machine", Warnakan iti Sangalubongan a Sistema ti Panagsukisok Vol. 12 (no. 2), pp. 219-229 (2006).

[8] Dündar, Orhan; Dündar, Erhan, 1.Dünya Savaşı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1999, ISBN 975-11-1643-0

[autogenerated2-9] Salaysay ti pannakaabak: ti militar ti Otomano idiay Balkanes, 1912–1913, Edward J. Erickson, panid 59

[uconn-11] "Yeni Turkiye Araştırma ve Yayın Merkezi; Geleceğin Türkiye'si bambaşka olacak". Yeniturkiye.com. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2015-10-29. Naala idi 2011-11-06. Naiyarkibo 2015-10-29 iti Wayback Machine

[13] "Otomano a kuarta nga adda ti Arabiko a naisuratan". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2017-03-28. Naala idi 2010-08-26. Naiyarkibo 2017-03-28 iti Wayback Machine

[15] "Maysa a grammatiko ti pagsasao a Turko". Archive.org. Naala idi 2011-11-06.

[16] Temel Britannica, Ana Yayıncılık-Encyclopaedia Britannica, 1992, Cilt 18, Sh. 41-96; Türkiye. ISBN 975-7760-02-1

[17] Stephen Turnbull, Ti Imperio nga Otomano 1326–1699, Dagiti Naken a Pakasaritaan, tom. 62, Dagiti Nasken a Pakasaritaan, 2003. [manipud kadagiti artikulo ti likud nga abbong]

[18] "Manipud ti artikulo ti Imperio nga Otomano idiay Oxford nga Online nag Islamiko a Panagadal". Oxfordislamicstudies.com. 2008-05-06. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-05-25. Naala idi 2010-08-26. Naiyarkibo 2012-05-25 iti Wayback Machine

[20] Ti Sultanato ket naikkat idi 1 Nobiembre 1922. Mehmed VI, ti naudi nga Otomano a Sultan, ket pimmanaw manipud idiay Istanbul idi 17 Nobiembre 1922, a daytoy ket saanna a kayat a sawen a ti Otomano nga Imperio kompleto a nagpatingga ken nagipasardeng kadagiti amin a pamay-anna.

[21] "Napno a teksto ti Tulag itif Lausanne (1923)". Wwi.lib.byu.edu. Naala idi 26 Agosto 2010.

[22] Böyle olunca, Türkiye, bu Devletin mirasçısı değildir; ona ardıl olan Devletlerden biridir., Seha Meray, Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar-Belgeler (Ti Kappia a Konperensia ti Lausanne , Dagiti Minuto-Dagiti okumento), Cilt 1, Kitap 3, Ankara Üniversitesi, Siysal Bilgiler Fakültesi, 1973, p. 181. (iti Turko)

[23] Douglas Arthur Howard, Ti pakasaritaan iti Turkia, Greenwood Publishing Group, 2001, ISBN 978-0-313-30708-9, p. 1

[24] Ahmad Razavi, Kontinental a samang a deliminasion ken dagiti minaig a banbanag a maipapan ti taaw idiay Persiano a Golpo, Martinus Nijhoff Publishers, 1997, ISBN 978-90-411-0333-8, p. 149.

[25] Alan Rush, Al-Sabah: Pakasaritaan ken Henealohia ti Agturturay a Pamilia ti Kuwait, 1752–1987, Ithaca Press, 1987, ISBN 978-0-86372-081-9, p. 44.

[26] Elie Kedourie, Nationalismo idiay Asia ken Aprika, Routledge, 1974, ISBN 978-0-7146-3046-5, p. 49.

[27] Michael Berenbaum, Abraham J. Peck, Paglaglagipan ti Holokausto a Museo ti Estados Unidos, Ti Holokausto ken Pakasaritaan: Ti Naammoan, Ti Di-naammuan, Ti Nasuppiatan, ken Ti Nausig manen, Unibersidad ti Indiana a Pagmalditan, 1998, ISBN 978-0-253-33374-2, p. 537.

[1]

[2]

[dn 1]

[dn 2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[dn 4]

[9]

[dn 5]

[10]

[11]

[12]

[13]

[dn 6]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]