Archaea

Arkea Kalamangsa: Cithakan:Long fossil range
Halobacteria sp. strain NRC-1, setiap sel memiliki panjang sakiwa-tengené 5 μm
Klasifikasi ngèlmiah
Dhomain:	Archaea Woese, Kandler & Wheelis, 1990
Karajan[1] dan filum[2]
"Euryarchaeota" Woese et al. 1990 "Aenigmarchaeota" Rinke et al. 2013 "Diapherotrites" Rinke et al. 2013 Euryarchaeota Garrity & Holt 2002 "Nanoarchaeota" Huber et al. 2002 "Nanohaloarchaeota" Rinke et al. 2013 "Parvarchaeota" Rinke et al. 2013 "Proteoarchaeota" Petitjean et al. 2014 "Aigarchaeota" Nunoura et al. 2011 "Bathyarchaeota" Meng et al. 2014 Crenarchaeota Garrity & Holt 2002 "Geoarchaeota" Kozubal et al. 2013 "Korarchaeota" Barns et al. 1996 "Lokiarchaeota" Spang et al. 2015 Thaumarchaeota Brochier-Armanet et al. 2008
Sinonim
Archaebacteria Woese & Fox, 1977 Mendosicutes Gibbons & Murray, 1978 Metabacteria Hori and Osawa 1979

Archaea (utawa Archea) iku sawijining golongan organisme sèl tunggal. Jenengé asal saka Basa Yunani: αρχαία, "kang tuwa". Jeneng liya ya iku Archaebacteria.

Archaea iku wujudé cilik, wujud organisme kang prasaja. Wiwitan tinemu sajeroning kaanan èktrim extremophile, nanging saiki dianggep umum sajeroning kandisi kang biyasa. Akèh kang bisa tahan urip ing suhu dhuwur banget (punjul 80 °C) utawa cendhèk banget, utawa ing banyu kang asem, asin banget utawa banyu alkalin. Sawetara tinemu ing geyser, black smoker, sumur lenga, lan ing samodra kang jero. Riset anyar nemu archea kang mangan amonia ing lemah lan banyu sagara. Bab iki nuduhaké tansaya wigatiné peran archaea tinaimbang sadurungé.

Archaea, Eukariota lan Baktèri dumunung ana ing karajan sajeroning sistem kang béda-béda. Archaea, kaya déné baktèri, organisme sèl tunggal kang ora duwé nukleus lan amarga saka iku diklasifikasèkaké minangka prokariota — dikenal minangka monera sajeroning lima karajan taksonomi.

1. ↑ Petitjean, C., Deschamps, P., López-García, P., and Moreira, D. (2014). "Rooting the Domain archaea by phylogenomic analysis supports the foundation of the new kingdom proteoarchaeota". Genome Biol. Evol. 7 (1): 191–204. doi:10.1093/gbe/evu274. PMC 4316627. PMID 25527841.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
2. ↑ "NCBI taxonomy page on Archaea". {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (pitulung)