Reet

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Reet of ech reet (Phragmites australis of Phragmites communis) is 'n plantj die toete graasfemielie (Poaceae) behuuertj. De plantj is prominent aanwaezig aan waterkenj. Reetgraas (Phalaris arundinacea) liek in 't vegatief stadium väöl op reet, mer haet e vlezig tungske inplaats häörkes. Reet brèdj zich op drie menere oet: door zaod, door rootstekker en door oetluipers, det wil zègke horizontaal stengele wobie oppe knuup 'n nuuj plantj óntsteitj. De plantj kump ouch es exoot in Naord-Amerika veur. Dao wuuerdj ze es invasief saort of ónkroed gezeen.

Reet kan 1 toet 3 maeter hoeag waere. De stengel steitj stief rechop en 't 1 toet 3 centimaeter breid blaad mit spits toeloupendjen toep is griesgruuen. Oppe grens vanne blaadsjei enne blaadsjief zitj e tungske (ligula) in 'n krans van häörkes.

De plantj bleutj van juli toet oktoeaber mit 'n 15 toet 40 centimaeter lang, stark vertakdje, puperkluuerige of broenechtige pluum, die rechop steitj of later anen toep kan gaon euverhange. De äörkes zeen toet 1,5 centimaeter lank, bevatte twieë toet zes bleumkes en zeen zieër häörig. De vröch is 'n kaorevröch.

De plantj greutj in 't water of ane waterkantj op nate, zeute gróndj of nate brakgróndj, meh kump ouch veur langs spaorwaeg en in akkerrenj of es te bestrieje ónkroed op boewlandj. Nao de druueglègking vanne IJsselmeerpolders woort ieës reet ingezejdj det nao e paar jaor de gróndj gesjik haet gemaak veure landjboew.

Doead reet kan zich ophuipen en later toet reetveen waere. Dit mechanisme wuuerdj in kleimoerasse taengegegange wen de moor druueg vèltj. 't Organisch matterjaal brèk dan hieël snel aaf.