Rencana ini perlu dikemas kini.(Ogos 2022) |
Kerajaan Norway | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Cogan kata: Royal: Alt for Norge ("Segalanya bagi Norway") 1814 Eidsvoll oath: Enig og tro til Dovre faller ("Bersatu dan taat hingga hancurnya pergunungan Dovre") | |||||
Lagu kebangsaan: Ja, vi elsker dette landet ("Ya, kami cintakan tanah ini") | |||||
Ibu negara dan bandar terbesar | Oslo | ||||
Bahasa rasmi | Norway (Bokmål dan Nynorsk) | ||||
Bahasa umumyang diakui | Sami Utara, Sami Lule, Sami Pite, Sami Umeå Sami Selatan dan Kven | ||||
Demonim | Orang Norway (Norwegian) | ||||
Kerajaan | Raja berperlembagaan, negeri dan demokrasi berparlimen | ||||
• Raja | King Harald V | ||||
Jonas Gahr Støre (Ap) | |||||
Masud Gharahkhani (Ap) (2021–) | |||||
Toril Marie Øie (2016) | |||||
(Ap, Sp) [1] | |||||
Badan perundangan | Stortinget L Sámediggi | ||||
Pendirian | |||||
872 | |||||
17 May 1814 | |||||
7 June 1905 | |||||
• Restoration from German occupation | 8 May 1945 | ||||
Keluasan | |||||
• Jumlah | 385,207[2] km2 (148,729 bt2) (61st1) | ||||
5.73 | |||||
Populasi | |||||
• Perkiraan 2023 | 5,550,203[3] (120th) | ||||
• Bancian Penduduk 2001 | 4,503,436 | ||||
14.4/km2 (37.3/sq mi) (213th) | |||||
KDNK (PPP) | 2010 | ||||
• Jumlah | $255.285 billion[4] | ||||
$52,012[4] | |||||
KDNK (nominal) | 2010 | ||||
• Jumlah | $414.462 billion[4] | ||||
$84,443[4] | |||||
Gini (2000) | 25.8 rendah · 5th | ||||
HDI (2022) | ▲ 0.966[5] Ralat: Nilai IPM tidak sah · 2nd | ||||
Mata wang | Norwegian krone ( NOK ) | ||||
Zon waktu | UTC+1 (CET) | ||||
• Musim panas (DST) | UTC+2 (CEST) | ||||
Format tarikh | dd.mm.yyyy | ||||
Arah memandu | right | ||||
Kod panggilan | 47 | ||||
Kod ISO 3166 | NO | ||||
DPT internet | .no2 | ||||
|
Norway atau nama rasminya Kerajaan Norway ialah negara Nordik utara benua Eropah yang menduduki bahagian barat Semenanjung Scandinavia, Jan Mayen, Artik, kepulauan Svalbard dan Pulau Bouvet (tidak tertakluk kepada Perjanjian Antartika). Norway seluas 385.207[2] kilometer persegi. Penduduk seramai 4.9 juta sahaja. Bersempadan dengan Sweden di Timur; utara ialah Finland, Rusia di sebelah timur; di Norway selatan bersempadan dengan Selat Skagerrak, iaitu seberang Denmark. Ibu kota Norway ialah Oslo Pantainya menghadap Lautan Atlantik Utara dan Laut Barents dan banyak fiod.
Selama dua abad dikuasai Viking Kristian iaitu Raja Olav Tryggvason pada 994. Perang saudara berakhir pada abad ke-13 apabila Norway keluar dari gabungan Kepulauan British, Iceland dan Greenland. Pada 1380, Norway diserap ke dalam kesatuan Denmark selama empat abad. Pada 1814, Norway menentang diserahkan kepada Sweden dan membentuk Perlembagaan baru.Lalu Sweden menyerang Norway dan membenarkan Norway dengan janji menerima raja Sweden. Referendum 1905 membawa kepada kemerdekaan Norway.
Norway kekal berkecuali dalam Perang Dunia I dan Perang Dunia II kemudian menjadi ahli pengasas NATO. Penemuan minyak dan gas pada 1960-an meningkatkan kekayaan ekonomi Norway. Referandum 1972 dan 1994, Norway menolak menyertai Kesatuan Eropah (EU). Antara isu yang dibangkitkan ialah tentang imigresen dan integrasi etnik minoriti, jaminan warga tua dan mengekalkan daya saing ekonomi.
Dasar Norway ialah kesatuan demokrasi berparlimen dan raja berperlembagaan dengan Raja Harald V menjadi sebagai ketua negeri. Jens Stoltenberg dilantik menjadi Perdana Menteri Norway setelah memenangi pilihan raya.
Negara Norway terbahagi kepada daerah (fylker) dan majlis perbandaran (kommuner). Walaupun menolak menjadi ahli Kesatuan Eropah menerusi dua referrandum tetapi Norway mengekalkan hubungan rapat dengan EU dan Amerika Syarikat. Norway meneruskan sumbangan kewangan kepada Pertubuhan Bangsa - Bangsa Bersatu (PBB) dan menghantar tentera kepada negara bergolak seperti Afghanistan , Kosovo, Sudan dan Libya. Norway ialah antara pengasas Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB), NATO, Majlis Eropah, dan Majlis Nordic, Kawasan Ekonomi Eropah, WTO, OECD dan Kawasan Schengen.
Rezab Norway banyak dalam bentuk petroleum, gas asli, mineral, kayu, makanan laut, air tawar, dan kuasa hidro. Norway ialah pengeluar terbesar minyak dan gas asli di luar Timur Tengah. Negara ini mengekalkan model negara kebajikan Nordic dengan penjagaan kesihatan sejagat, subsidi pendidikan tinggi, dan sistem keselamatan sosial yang komprehensif. Pada 2001 hingga 2007, dan pada tahun 2009 dan 2010, Norway diletakkan pada ranking indeks pembangunan manusia tertinggi di dunia.