Pembandaran atau urbanisasi (akar Latin: urbānus "kebandaran, kekotaan" turunan urbs[1]) merujuk kepada peralihan kependudukan luar bandar kepada bandar secara beransur-ansur dari segi peningkatan bilangan orang yang tinggal di kawasan bandar, dan cara-cara di mana setiap masyarakat penduduk menyesuaikan diri terhadap perubahan ini.[2] Ia lazimnya membentuk kebanyakannya bandar-bandar yang semakin membesar dengan semakin bertambahnya orang yang mula hidup dan bekerja di tengah-tengah kawasan.[3] Walaupun dua konsep kadang-kadang digunakan silih berganti, pembangunan harus dibedakan dari pertumbuhan bandar: pembangunan adalah "bahagian negara jumlah penduduk yang tinggal di kawasan digolongkan sebagai bandar," ketika pertumbuhan bandar merujuk kepada "jumlah mutlak orang yang tinggal di kawasan digolongkan sebagai bandar".[4]
Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu memperkirakan separuh daripada populasi dunia akan hidup di kawasan bandar pada akhir tahun 2008.[5] Ia juga meramalkan bahawa oleh 2050 sebanyak 64% daripada negara membangun dan 86% negara maju di dunia akan menjadi bandar pada 2050,[6] bersamaan kira-kira 3 bilion warga kota yang banyak tertumpu di Afrika dan Asia.[7] PBB telah juga baru-baru ini meramalkan hampir semua penduduk dunia dari pertumbuhan tahun 2017 hingga 2030 akan diserap kependudukan kota iaitu sebanyak kira-kira 1.1 bilion warga kota baru pada 13 tahun akan datang.[8]
The process whereby a society changes from a rural to an urban way of life. It refers also to the gradual increase in the proportion of people living in urban areas.