Xenon

54 I ← Xenon → nix Kr ↑ Xe ↓ Rn Periodensystem
Allgemeen
Naam, Teken, Atomtall	Xenon, Xe, 54
Cheemsch Serie	Eddelgas
Klöör	ahn Klöör
Atommass	131,293 u
Elektronenkonfiguratschoon	[Kr] 4d105s25p6
Elektronen je Schaal	2, 8, 18, 18, 8
Physikaalsche Egenschoppen
Phaas	Gas
Dicht	5,894 g·cm−3 (bi 0 °C, 101,325 kPa)
Smöltpunkt	161,4 K (−112 °C)
Kaakpunkt	165,03 K (−108°C)
Kritisch Punkt	289,77 K, 5,841 MPa
Atomare Egenschoppen
Kristallstruktur	kuubsch flachzentreert
Ionisatschoonsenergien	1.: 1170,4 kJ/mol
	2.: 2046,4 kJ/mol
	3.: 3099,4 kJ/mol
Atomradius	108 pm
Annere Egenschoppen
Isotopen (Utwahl)
Hööftartikel: Isotopen vun Xenon Iso VN t½ VO VE (MeV) VP 124Xe 0,1 % 1,1 · 1017 a ε ε ? 124Te 125Xe nee 16,9 h ε 1,652 125I 126Xe 0,09 % Xe is mit 72 Neutronen bestännig. 127Xe nee 36,4 d ε 0,662 127I 128Xe 1,91 % Xe is mit 74 Neutronen bestännig. 129Xe 26,4 % Xe is mit 75 Neutronen bestännig. 130Xe 4,1 % Xe is mit 76 Neutronen bestännig. 131Xe 21,29 % Xe is mit 77 Neutronen bestännig. 132Xe 26,9 % Xe is mit 78 Neutronen bestännig. 133Xe nee 5,243 d β- 0,427 133Cs 134Xe 10,4 % Xe is mit 80 Neutronen bestännig. 135Xe nee 9,10 h β- 1,16 135Cs 136Xe 8,9 % 2,36 · 1021 a dubbelt β- ? 136Ba

Xenon (ooltgreeksch: ξένος „frömd“) is en cheemsch Element mit dat Atomteken Xe un de Atomtall 54. So as Helium, Neon, Argon, Krypton un Radon is dat en Eddelgas. Dat bedüüt, dat Xenon nich so licht mit annere Elementen oder sik sülvst reageren kann. Man kennt blots en paar Verbinnen mit Xenon, wovon aver de meisten blots bi ganz siete Temperaturen bestännig blievt. Xenon kummt in de Natur nich as Molekül vör, man blifft en enkelt Atom.

Dat Gas is dat roorste Element op de Eer, dat nicht radioaktiv is un is in lütte Mengden in de Atmosphäär to finnen. Ofschoonst dat roor is, wat dat op männige Oort un Wies insett, so to’n Bispeel as Füllgas vun Xenon-Gasentladungslampen, de ünner annern in Autolüchten („Xenonlicht“) insett warrt, oder as Narkoosmiddel to’n Inaten.