Voor Vlaanderen, zie RIZIV.
Dit artikel bevat verouderde informatie en zou bijgewerkt moeten worden. U wordt uitgenodigd om dit artikel bij te werken.
Uitleg: Dit artikel bevat zinnen als "De planning is nu, dat 1 januari 2012..." en "Het kabinet heeft verder de volgende plannen..." (in 2014).
De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) is een voormalige in Nederland verplichte, collectieve ziektekostenverzekering voor niet individueel verzekerbare ziektenkostenrisico's. Verzekerd voor de AWBZ waren ingezetenen van Nederland en niet-ingezetenen van Nederland die bepaalde inkomsten in Nederland genoten. De AWBZ was een van de zogenoemde verplichte volksverzekeringen. De wet is vervallen met ingang van 1 januari 2015.
Sinds 2015 wordt de extramurale zorg door de gemeenten geregeld. De overblijvende delen van de AWBZ zijn omgevormd tot de Wet langdurige zorg.
De overheid onderscheidt drie compartimenten in de zorg:
- Het eerste compartiment bevat de langdurige zorg (care) en onverzekerbare medische risico's. De verstrekking en financiering van deze zorg worden grotendeels geregeld door de overheid via de AWBZ.
- Het tweede compartiment bevat kortdurende geneeskundige zorg die voor iedereen toegankelijk moet zijn. Vergoeding hiervan loopt via de Zorgverzekeringswet.
- De vrijwillige aanvullende verzekering valt onder het derde compartiment. Vooralsnog (2011) is er alleen een aanvullende ziektekostenverzekering. In 2009 heeft de toenmalige staatssecretaris Jet Bussemaker in het programma Buitenhof een aanvullende AWBZ aangekondigd.
Op grond van de AWBZ is iedere Nederlander verzekerd tegen de kosten van onverzekerbare medische risico's en langdurige zorg (na 366 dagen). Deze worden niet door de zorgverzekering vergoed. De vergoeding kan op twee manieren plaatsvinden: Zorg in Natura (ZIN) en het persoonsgebonden budget (pgb). In het laatste geval krijgt de rechthebbende een bepaald budget toegekend. De uitvoering van zowel ZIN als het pgb verloopt via het zorgkantoor.