Cefalisatie

Cefalisatie is de evolutionaire tendens waarbij de mond, het zenuwweefsel en zintuigelijke organen zich concentreren aan de rostrale zijde van een dier, zodat een duidelijke hoofd- of kopregio ontstaat.^[1] Cefalisatie komt voor bij de Bilateria: dieren met een tweezijdig symmetrisch lichaam. Cefalisatie gaf aanleiding tot de ontwikkeling van hersenen in verschillende diergoepen, zoals geleedpotigen, inktvissen en bovenal gewervelden.

Karakteristiek voor dieren die sterk gecefaliseerd zijn, is dat deze een uitgesproken beweeglijke levenswijze vertonen. Vaak is er sprake van een vergaande ontwikkeling van het voedingsapparaat, met name de monddelen, musculatuur en klieren.^[2] Cefalisatie is het duidelijkst zichtbaar bij gewervelde dieren; met name de hersenen van vogels en zoogdieren zijn bijzonder complex qua organisatie.^[3]

Sessiele dieren zoals poliepen ontvangen zintuiglijke informatie vanuit alle richtingen. Ze zijn daarom eerder radiaal symmetrisch van bouw en hebben geen kopregio. Hetzelfde geldt voor stekelhuidigen of mosselen, die een minder mobiele levenswijze hebben ontwikkeld.

1. ↑ (en) Allaby, M. (2014). Cephalization. A Dictionary of Zoology. ISBN 978-0-19-968427-4.
2. ↑ (en) Hyman LH, Wake MH. (1992). Hyman's Comparative Vertebrate Anatomy. University of Chicago Press, "General considerations of animal form", 4. ISBN 978-0-226-87013-7.
3. ↑ (en) Cozzi, B., & Huggenberger, S. (2017). Cephalization. Encyclopedia of Animal Cognition and Behavior, 1–4. DOI:10.1007/978-3-319-47829-6_1289-1.