| Ferdinand Bolstraat | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Tijdelijke wandelpromenade nabij toekomstig metrostation, december 2006
| ||||
| Geografische informatie | ||||
| Locatie | De Pijp, Amsterdam | |||
| Begin | Stadhouderskade | |||
| Eind | Amstelkanaal | |||
| Lengte | 1,1 km | |||
| Algemene informatie | ||||
| Genoemd naar | Ferdinand Bol | |||
| Naam sinds | 1872 | |||
| Openbaar vervoer | Metro, trams | |||
| ||||
De Ferdinand Bolstraat is een straat in de Amsterdamse wijk De Pijp in Amsterdam-Zuid. De straat is genoemd naar de bekende Amsterdamse kunstschilder, etser en tekenaar Ferdinand Bol. Ook bijna alle dwarsstraten zijn genoemd naar beroemde schilders (overwegend uit de Gouden Eeuw) en andere kunstenaars. De Ferdinand Bolstraat kreeg zijn naam in 1872. In de Amsterdamse volksmond wordt hij vaak aangeduid als "Ferdinand Bol" of, nog korter, de "Bol" (zoals men bijvoorbeeld ook spreekt van "Albert Cuyp" of "de Cuyp" in plaats van de Albert Cuypstraat).
De straat doorsnijdt de Pijp van noord naar zuid, ligt via de Freddy Heinekenbrug in het verlengde van de Vijzelstraat en het Weteringplantsoen en verbindt de Stadhouderskade met de Ceintuurbaan. Na de Barbiersbrug over het Amstelkanaal wordt de straat in de Rivierenbuurt voortgezet als de Scheldestraat. De Ferdinand Bolstraat kruist onder meer de Albert Cuypstraat met de bekende markt en de Ceintuurbaan. Tussen de Rustenburger- en de Lutmastraat wordt de Ferdinand Bolstraat even onderbroken door het Cornelis Troostplein.
In het Amsterdamse stratenpatroon behoort de Ferdinand Bolstraat tot de radiale verbindingen, dat wil zeggen dat de straat een verbinding van en naar de binnenstad is (net als bv. de Van Woustraat, de Wibautstraat en de Kinkerstraat). Als verkeersader heeft hij evenwel veel van zijn betekenis verloren. Hij behoort bijvoorbeeld niet tot het in 2005 vastgestelde gemeentelijke "Hoofdnet Auto" en al tientallen jaren is slechts in het deel ten zuiden van de Ceintuurbaan autoverkeer in beide richtingen toegestaan.
Het noordelijke deel van de Ferdinand Bolstraat is vanouds een winkelstraat, vooral ten noorden van de Ceintuurbaan. Kleine, zelfstandige winkels worden afgewisseld met filialen van ketens, zoals de HEMA en veel kledingzaken. Noordelijk van de Albert Cuypstraat zijn er ook nogal wat horecagelegenheden. In het zuidelijke deel van de Ferdinand Bolstraat bevindt zich (in een voormalig schoolgebouw) een politiebureau.
Aan het oudste deel van de Ferdinand Bolstraat (ten noorden van de Albert Cuypstraat) dateert de bebouwing grotendeels uit de jaren 70 van de negentiende eeuw (alleen het voormalige brouwerijcomplex van Heineken en de nieuwbouw tussen dat complex en het Marie Heinekenplein zijn twintigste-eeuws). Het gedeelte tussen Albert Cuypstraat en Ceintuurbaan kwam in het daaropvolgende decennium tot stand, met als belangrijkste uitzonderingen het gebouw van de HEMA en het ernaast gelegen pand. De HEMA kwam in de jaren 30 op de plaats van een schoolgebouw. Ernaast was tientallen jaren de firma A. Janus gevestigd, een woninginrichtingszaak die er begin jaren 80 verdween.
Iets ten zuiden van de Ceintuurbaan lag tot 1896 de grens van de gemeente Amsterdam; na de annexatie van het noordelijke deel van de gemeente Nieuwer-Amstel in dat jaar werd de Ferdinand Bolstraat geleidelijk verlengd tot aan het Amstelkanaal. In 1905 reikte de bebouwing tot het Cornelis Troostplein (maar op drie van de vier hoeken met de Van Ostadestraat is de oorspronkelijke bebouwing in de laatste helft van de twintigste eeuw vervangen door nieuwbouw). Het resterende deel van de straat werd volgebouwd in de jaren 20, met aan de oostzijde onder meer de RAI, die in 1961 zou verhuizen naar een nieuw complex aan het Europaplein. Over de bestemming van het vrijgekomen terrein ontstond een langdurige en soms verhitte discussie. Geruime tijd overwoog het gemeentebestuur hier een operagebouw te laten verrijzen. Mede op grond van die plannen vestigde het Okura Hotel zich op een ander deel van het terrein (in een nieuw torengebouw van 23 verdiepingen). Toen ten langen leste werd besloten de opera onder te brengen in een met een nieuw stadhuis gecombineerd gebouw aan de Amstel (bekend als de Stopera), kreeg het hotel dan ook een schadeloosstelling van de gemeente. Uiteindelijk verscheen aan de zijde van de Ferdinand Bolstraat van het zogenoemde RAI-terrein uiteindelijk – grotendeels overeenkomstig de wensen van de buurtbewoners – onder meer het verzorgingstehuis 'Oude Raai' en een woningcomplex (beide uit de jaren 80 van de twintigste eeuw).
Plannen om de straat in de jaren 60 grotendeels te slopen ten behoeve van de aanleg van een boulevard werden door buurtactivisten – onder wie Jan Schaefer – verhinderd.