Back رباطية درهمية الأزهار Arabic رباطيه درهمية الازهار ARZ Viburnum opulus AST Aritetaminatikw ATJ Adi başınağacı AZ عادی باشین آغاجی AZB Potėns BAT-SMG Каліна звычайная BE Червена калина Bulgarian Aliguer Catalan
Dit artikel gaat over een plant uit de muskuskruidfamilie. Vroeger werd de mispel aangeduid als Gelderse roos.
| Gelderse roos | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||||
| Viburnum opulus L. (1753) | |||||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||||
Gelderse roos op  Wikispecies
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
De Gelderse roos (Viburnum opulus) is een struik of lage boom uit de muskuskruidfamilie (Adoxaceae). De soort komt van nature ook voor in de Benelux. De plant kan tot 6 meter hoog worden, maar is meestal niet hoger dan 3 meter. De Gelderse roos is in Nederland vooral te vinden in het rivierengebied langs kreken of strangen.
De Gelderse roos bloeit in mei en juni met witte bloemen die in platte tuilen voorkomen. De randbloemen zijn steriel, de overige bloemen zijn fertiel. De randbloemen hebben de functie om insecten te lokken. De bloem wordt door insecten bezocht vanwege de nectar.
Na de bloei komen er hangende trosjes met bessen, die lang aan de struik blijven zitten. De vruchten bevatten coumarinen, diterpenen en glycosiden. De rode vruchten hebben een zure en bittere smaak en zijn voor de mens eetbaar, maar zijn in grote hoeveelheden rauw licht giftig.[1] In sommige landen worden de bessen verwerkt tot jam. De bessen kunnen goed de winter doorstaan en worden vaak gegeten door pestvogels. De hoeveelheden suikers nemen zelfs toe in de winter.[2] Ook worden de bessen gegeten door vogelsoorten als goudvink, grote lijster en roodborst.[3]
Een populaire cultivar is veel in tuinen te vinden: Viburnum opulus 'Rosea'. Deze struik heeft steriele bloemen die van groenig geel naar wit verkleuren en ook wel sneeuwbal wordt genoemd. Steriele bloemen leven langer dan fertiele. Maar dit betekent dat de struik dus ook geen bessen vormt. De bessen in combinatie met naar rood verkleurende bladeren zijn wel te zien bij een laagblijvende vorm van de Gelderse roos: de cultivar Viburnum opulus 'Compactum'.
- ↑ Konarska, Agata, Marcin Domaciuk (2018). Differences in the fruit structure and the location and content of bioactive substances in Viburnum opulus and Viburnum lantana fruits. Gearchiveerd op 3 april 2022. Protoplasma volume 255, pages25–41(2018) 2018
- ↑ Otakar Rop, Vojtech Reznicek, Magdalena Valsikova, Tunde Jurikova, Jiri Mlcek & Daniela Kramarova (2010). Antioxidant Properties of European Cranberrybush Fruit. Molecules 15 (6): 4467-4477. PMID 20657454. PMC 6264302.
- ↑ Birds and Guelder Rose Viburnum opulus: Selective Consumption and Dispersal via Regurgitation of Small-Sized Fruits and Seeds