Geschiedenis van de filosofie

Zie Filosofie (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Filosofie.

Deel van een serie artikelen over Filosofie
Geschiedenis van de filosofie
Vakgebieden
Cultuurfilosofie · Esthetica · Ethiek · Filosofie van de geest · Geschiedfilosofie · Kennistheorie · Logica · Metafysica · Rechtsfilosofie · Sociale filosofie · Taalfilosofie · Wetenschapsfilosofie
Westerse filosofie
Presocratische filosofie · Antieke filosofie · Middeleeuwse filosofie · Renaissance-filosofie · Moderne filosofie · Postmoderne filosofie
Oosterse filosofie
Chinese filosofie · Taoïsme · Confucianisme · Indische filosofie · Hindoeïsme · Boeddhisme · Japanse filosofie
Religieuze filosofie
Christelijke filosofie · Joodse filosofie · Islamitische filosofie
Portaal    Filosofie

De geschiedenis van de filosofie is het geheel van theorieën en doctrines die door de eeuwen heen door denkers werden geformuleerd. Volgens The Oxford Dictionary of Philosophy begint de geschiedenis van de filosofie met de Indo-Iraniërs vanaf 1500 voor Christus. In het Westen verschijnen vanaf de 6e eeuw v.Chr. de eerste sporen van wat filosofie genoemd wordt met de oud-Griekse presocratische denkers, gevolgd door Socrates, die wordt beschouwd als de echte vader van deze discipline, en zij die in zijn voetsporen treden: Plato, Aristoteles, de socratische scholen. De filosofie als discipline blijft groeien tijdens de hellenistische periode, in het bijzonder het stoïcisme, het epicurisme, het cynisme en de sceptische school, die ook in de Romeinse tijd gecontinueerd worden.

Vanaf de late oudheid en de middeleeuwen slaan het neoplatonisme en de christelijke filosofie een brug tussen filosofie en religie, en het is in nauwe relatie met de theologie en de Grieks-Arabische filosofie dat de middeleeuwse filosofie zich ontwikkelt, wat blijkt uit het belang van de scholastiek in deze periode. Problemen die specifiek betrekking hebben op de geschiedenis van de filosofie omvatten onder meer: "Hoe kunnen veranderingen in de filosofie historisch worden verantwoord?" "Hoe is de ontwikkeling van het denken eventueel historisch te verklaren?" "In welke mate kunnen filosofische teksten uit voorafgaande historische tijdperken vandaag nog begrepen worden?"

Alle culturen – of ze nu prehistorisch, middeleeuws of modern, oosters, westers, religieus of seculier zijn – hebben hun eigen unieke scholen van de filosofie, voortbouwend op eerdere stromingen of startend vanuit een nieuw beginsel. Deze theorieën zijn gegroeid uit verschillende vooronderstellingen en benaderingen, bijvoorbeeld vanuit het rationalisme (theorieën voortgekomen uit logica), het empirisme (theorieën voortgekomen uit observatie), of zelfs vanuit een geloofsbasis waarvoor dan filosofische rechtvaardiging wordt gezocht.

Een geschiedenis van de filosofie probeert dergelijke ontwikkelingen te catalogiseren en classificeren met als doel de ontwikkeling van de filosofische ideeën door de tijd heen te begrijpen.