Heilige Familie

De Heilige Familie is de christelijke benaming voor het gezin waarin Jezus werd geboren, bestaande uit Jezus, zijn moeder Maria en voedstervader Jozef. Het beeld van de Heilige Familie is voorwerp van een bijzondere devotie in de Rooms-Katholieke Kerk. In de liturgie wordt het als een feest gevierd op de zondag onder het octaaf van Kerstmis (mogelijke data: 26 tot en met 31 december). In de jaren dat Kerstmis op een zondag valt, wordt het feest op 30 december gevierd. In de oude kalender (voor het tweede Vaticaans concilie) wordt het feest gevierd op de zondag na Epifanie.

In 2025 wordt het feest gevierd op zondag 28 december.

De op de Heilige Familie gerichte spiritualiteit leidde in de 19e eeuw onder meer tot de oprichting van:

de Aartsbroederschap van de Heilige Familie in 1844,
de Missionarissen van de Heilige Familie,
de door José Manyanet y Vives gestichte Congregatie van de Zonen van de Heilige Familie van Jezus, Maria en Jozef,
de congregatie van de Religieuzen van de Heilige Familie van Helmet in 1856 (te Tielt in België) door de drie gezusters Van Biervliet uit Izegem en nu ook werkzaam in Latijns-Amerika en Afrika,
de door Paola Elisabetta Cerioli gestichte congregatie, de Zusters van de Heilige Familie van Jezus, Maria en Jozef,
In 1985 ontstonden de "Gemeenschappen van de Heilige Familie", een katholieke lekenbeweging die zich richt op (gezins)apostolaat.

Het thema van de Heilige Familie is in de kunstgeschiedenis een steeds terugkerend thema. Meestal worden Jezus, Maria en Jozef afgebeeld tegen de achtergrond van Jezus' geboorte, de aanbidding der koningen of de vlucht naar Egypte.

In de 19e eeuw zijn vele kerken opgedragen aan de H. Familie. In België in Gent, Antwerpen en Deurne, in Nederland in Venlo, Rotterdam en Amsterdam, en in Duitsland in Berlijn en Hannover. De Sagrada Familia in Barcelona is wellicht de bekendste kerk toegewijd aan de Heilige Familie.