KNVB Beker

Voor het gelijknamige vrouwenvoetbaltoernooi, zie KNVB Beker (vrouwen).

TOTO KNVB Beker
Land	Nederland
Bond	KNVB
Opgericht	1899
Systeem	Knock-out
Internationale kwalificatie	UEFA Europa League
Huidige kampioen	Feyenoord (2023/2024)
Recordkampioen	Ajax (20)
Website	totoknvbbeker.nl
Huidig seizoen	2024/25
Portaal    Voetbal

De TOTO KNVB Beker is een Nederlandse voetbalcompetitie voor mannen georganiseerd door de nationale voetbalbond KNVB. Het toernooi is de oudste nog bestaande voetbalcompetitie van Nederland.

De competitie wordt van oudsher afgewerkt in het knock-outsysteem. In de acht seizoenen 1977/78 tot en met 1984/85 werden in de kwartfinales en halve finales in dit knock-outsysteem twee wedstrijden gespeeld (in plaats van 1). Iedere club speelde 1 wedstrijd thuis en 1 wedstrijd uit tegen zijn tegenstander. In de twee seizoenen 1981/82 en 1982/83 werden bovendien niet alleen in de kwartfinales en halve finales, maar ook in de finales twee wedstijden gespeeld, 1 thuis en 1 uit voor de betreffende finalisten (FC Utrecht-AZ'67 1-0, AZ'67-FC Utrecht 5-1; Ajax-NEC 3-1, NEC-Ajax 1-3). Tussen 1994 en 2003 werd de knock-outfase voorafgegaan door een groepsfase. Vaak kregen hooggeplaatste ploegen uit de Eredivisie of de clubs die Europees speelden een beschermde status, waardoor zij later in het toernooi mochten instromen. Tussen 2006/07 en 2018/19 stroomden alle profclubs gelijktijdig in (vanaf de 1/32e finales). In 2019/20 zijn de clubs die actief zijn in de groepsfase van een Europees clubtoernooi vrijgesteld van de eerste ronde.

De deelnemers zijn:

• de voetbalclubs uit het Nederlands betaald voetbal (Eredivisie en Eerste divisie)
• de clubs uit de hoogste amateurafdelingen: de Tweede divisie en de Derde divisie
• de amateurverenigingen die de halve finales van de regionale districtbekers in het voorafgaand seizoen bereikt hebben

De finale van het toernooi wordt sinds 1989 traditiegetrouw in Stadion Feijenoord afgewerkt en werd voorheen vaak op Hemelvaartsdag gespeeld. Later werd de finale verplaatst naar een eerdere datum, zodat deze plaatsvindt voorafgaand aan de play-offs in de Eredivisie. In 2010 bestond de finale uit veiligheidsoverwegingen uit twee wedstrijden. De finale ging toen tussen Ajax en Feyenoord en deze clubs mochten geen uitsupporters meenemen. Door de finale over twee wedstrijden te verdelen konden de supporters van beide ploegen een finale zien.

De bekerwinnaar mag het volgende seizoen deelnemen aan de traditionele seizoensopening, de Johan Cruijff Schaal, en plaatst zich voor de play-offs van de UEFA Europa League. Als een team kampioen wordt en de beker wint, heeft dit team de dubbel gewonnen. Wanneer de bekerwinnaar in competitieverband een hogere Europese plaatsing heeft weten te bewerkstelligen, wordt het ticket vanuit het bekertoernooi vergeven aan de eerstvolgende rechthebbende club met een lagere Europese plaatsing in de competitie (en dus niet aan de verliezend finalist).

Sinds het seizoen 2016/2017 dienen de meeste amateurclubs twee voorronden te spelen, voordat ze worden toegelaten tot het hoofdtoernooi.